Një ndryshim i fshehur fizik në trup mund të jetë duke ndikuar në përkeqësimin e gjendjes së zgjatur që disa njerëz përjetojnë pas infektimit me COVID-19
Duke analizuar mostrat e gjakut të pacientëve me COVID të zgjatur, një ekip studiuesish mjekësorë ka identifikuar struktura mikroskopike të pazakonta, të cilat mund të kontribuojnë në simptoma si mjegulla mendore dhe lodhja e vazhdueshme. Nëse kjo vërtetohet, hap një perspektivë të re për trajtime të ardhshme.
“Ky studim tregon një lidhje të fortë midis biomarkerëve që tregojnë aktivitet trombo-inflamator dhe COVID të zgjatur”, shkruan ekipi në një punim shkencor të udhëhequr nga gjenetisti Alain Thierry nga Universiteti i Montpellier-it në Francë.
“Zbulimi i këtyre lidhjeve të biomarkerëve jo vetëm që paraqet një mundësi të re diagnostikuese, por edhe objektiva të reja terapeutike, duke ofruar shpresë për menaxhim klinik dukshëm më të përmirësuar në të ardhmen.”
Arsyeja pse disa persona përjetojnë simptoma për muaj ose edhe për vite pas infektimit me SARS-CoV-2 mbetet ende një mister mjekësor, dhe mund të përfshijë disa mekanizma të ndryshëm.
Një mundësi, e ngritur për herë të parë nga fiziologia Resia Pretorius nga Universiteti Stellenbosch në Afrikën e Jugut në vitin 2021, është prania e mikro-mpiksjeve (microclots). Këto janë mpiksje shumë të vogla gjaku, jonormale dhe të qëndrueshme, më të vogla se ato që shihen në sëmundje si goditja në tru ose tromboza, por mjaftueshëm të mëdha për të penguar qarkullimin e gjakut në kapilarë.
Ndërkohë, në vitin 2022, Thierry dhe kolegët e tij treguan se pacientët me COVID të zgjatur kanë nivele të ngritura të “kurtheve jashtëqelizore të neutrofileve” (NETs). Këto janë rrjeta ngjitëse të ADN-së dhe enzimave, të cilat lëshohen nga qelizat e bardha të gjakut për të kapur dhe neutralizuar patogjenët që hyjnë në trup.
Normalisht, NETs e kryejnë funksionin e tyre dhe më pas shpërbëhen shpejt. Por kur krijohen në sasi të mëdha ose qëndrojnë më gjatë se duhet, ato mund të kontribuojnë në çrregullime të qarkullimit të gjakut, si tromboza dhe ateroskleroza.
Hulumtimi i ri, një bashkëpunim mes Pretorius dhe Thierry, sugjeron se këta dy tregues të veçantë, mikro-mpiksjet dhe NETs, mund të ndërveprojnë fizikisht në gjakun e pacientëve me COVID të zgjatur.
Studiuesit përdorën citometri me rrjedhë imazherike dhe mikroskopi fluorescente për të analizuar mostra gjaku nga 50 pacientë me COVID të zgjatur dhe 38 persona të shëndetshëm, duke u fokusuar në dallimet midis mikro-mpiksjeve dhe NET-eve. Vullnetarët e shëndetshëm ishin rekrutuar në dy grupe të veçanta, në Francë dhe Afrikën e Jugut.
Analiza zbuloi se pacientët me COVID të zgjatur kishin një numër shumë më të lartë mikro-mpiksjesh – rreth 19.7 herë më shumë në mesatare sesa grupi i kontrollit. Këto mpiksje ishin gjithashtu më të mëdha se mikro-mpiksjet e gjetura tek individët e shëndetshëm.
Një rritje e nivelit të NET-eve lidhej gjithashtu me rritjen e mikro-mpiksjeve tek pacientët me COVID të zgjatur. Por studiuesit zbuluan edhe diçka të re: NET-et dukeshin se ishin fizikisht të futura brenda këtyre mikro-mpiksjeve, një asociacion që nuk ishte raportuar më parë.
Interesant është fakti se kjo lidhje u vërejt në të gjitha mostrat, si tek pacientët me COVID të zgjatur ashtu edhe tek grupet kontrolluese, gjë që ka kuptim sepse struktura ngjitëse e NET-eve favorizon mpiksjen.
Megjithatë, efekti ishte dukshëm më i fortë tek grupi me COVID të zgjatur. Ky ndërveprim mund të bëjë që mikro-mpiksjet të jenë më rezistente ndaj fibrinolizës, procesi natyror përmes të cilit trupi shpërbën mpiksjet e gjakut.
“Ky zbulim sugjeron ekzistencën e ndërveprimeve fiziologjike të brendshme midis mikro-mpiksjeve dhe NET-eve, të cilat, kur çrregullohen, mund të bëhen patologjike”, shpjegon Thierry.
Dallimi ishte aq i theksuar, saqë kur mostrat u anonimizuan, një sistem inteligjence artificiale arriti të identifikonte pacientët me COVID të zgjatur me një saktësi prej 91 për qind. Kjo sugjeron se mikro-mpiksjet dhe NET-et mund të shërbejnë si biomarkera diagnostikues për COVID të zgjatur, një gjendje që ka qenë e vështirë për t’u identifikuar me testet standarde.
Kjo mbetet ende fazë e hershme e kërkimit; kërkime të tjera janë të nevojshme për të përcaktuar lidhjen shkak-pasojë midis mikro-mpiksjeve, NET-eve dhe COVID të zgjatur. Por nëse studiuesit arrijnë të kuptojnë si ndikojnë këto komponentë të gjakut në këtë gjendje, mund të hapet rruga drejt lehtësimit për personat që vazhdojnë të vuajnë nga simptomat e saj.
Studimi është publikuar në Journal of Medical Virology.