Albert Ajnshtajni, një nga mendjet më të ndritura të shekullit XX, vdiq më 18 prill 1955 në spitalin “Princeton Hospital” në Nju Xhersi. Por deri sot, një pjesë e fundit e historisë së tij mbetet e mbuluar nga misteri: fjalët e fundit që ai shqiptoi.
Sipas biografisë së shkruar nga Abraham Pais, një prej bashkëpunëtorëve dhe studiuesve më të respektuar të jetës së Ajnshtajnit, fizikani gjerman murmuriti diçka në gjermanisht në çastet e fundit të jetës së tij, shkruan Korrespodenti.
Megjithatë, infermierja që qëndronte pranë nuk e kuptoi gjuhën dhe kështu fjalët e tij u humbën përgjithmonë.
Ky episod është konfirmuar edhe nga burime të tjera historike. Platforma skeptike Skeptics StackExchange, duke iu referuar biografisë së Pais, thekson se infermierja që mbikëqyri orët e fundit të Ajnshtajnit quhej zonja Rozsel. Ajo dëgjoi një fjalë ose një frazë në gjermanisht, por nuk ishte në gjendje ta kuptonte ose ta përcillte. Prandaj, historia e fundit të Ajnshtajnit nuk ka një dëshmi të qartë mbi atë çfarë tha ai në minutat e fundit.
Nëse kjo është e vërtetë, atëherë fjalët e fundit të një prej mendjeve më brilante në historinë e njerëzimit janë humbur përgjithmonë. Ky fakt ka shtyrë shumë studiues dhe adhurues të tij të spekulojnë për përmbajtjen e tyre.
A ishin ato një reflektim filozofik për jetën dhe universin? Një mesazh personal? Apo thjesht një shprehje e dhimbjes dhe gjendjes së fundit fizike? Përgjigjja, ndoshta, nuk do të dihet kurrë.
Megjithatë, mungesa e fjalëve të fundit nuk e zbeh trashëgiminë e Ajnshtajnit. Kontributet e tij në fizikën moderne, nga teoria e relativitetit deri te mekanika kuantike, vazhdojnë të udhëheqin shkencën edhe sot. Siç e thekson revista Scientific American, idetë e Ajnshtajnit për natyrën e hapësirës dhe kohës mbeten themel i kërkimeve bashkëkohore në kozmologji dhe fizikë teorike.
Ndoshta vetë fakti që fjalët e tij të fundit mbetën të pakuptuara është një metaforë e përshtatshme për jetën dhe punën e tij. Ajnshtajni ishte gjithmonë një hap përpara, shpeshherë i vështirë për t’u kuptuar në kohën e vet, por gjithmonë duke lënë pas një trashëgimi që frymëzon. Nëse fjalët e fundit u humbën, idetë e tij mbeten të gjalla dhe të pakapërcyeshme. /Korrespodenti