Gjatë Luftës së Ftohtë, CIA thuhet se përdori lidhëset e këpucëve si mjet komunikimi sekret mes agjentëve. Por sa e vërtetë është kjo histori që po qarkullon sërish në rrjet?
Një seri dokumentesh të deklasifikuara në vitin 2009 zbuluan ekzistencën e “The Official CIA Manual of Trickery and Deception”, një manual i përgatitur në vitet 1950 nga magjistari amerikan John Mulholland, me porosi të CIA-s. Qëllimi i tij ishte të mësonte agjentët si të maskonin veprimet, të fshihnin objekte dhe të dërgonin sinjale pa u vënë re — përfshirë përdorimin e sendeve të zakonshme, si stilolapsat, butonat apo edhe lidhëset e këpucëve.
Sipas dokumenteve, disa stile të pazakonta të lidhjes së këpucëve mund të shërbenin si shenjë e koduar për të sinjalizuar mesazhe të thjeshta — për shembull, për të treguar nëse një takim ishte i sigurt apo nëse agjenti ishte nën mbikëqyrje. Megjithatë, manuali nuk përmban kode konkrete (si p.sh. “takim në orën 02:00”), dhe shumica e kuptimeve ishin të përcaktuara paraprakisht mes agjentëve, jo të standardizuara.
Ekspertë të historisë së spiunazhit si H. Keith Melton dhe Robert Wallace, të cilët ribotuan manualin pas deklasifikimit, sqarojnë se pjesa më e madhe e teknikave të përshkruara ishin më shumë për trajnime sesa për përdorim real në terren. Manualet origjinale të Mulholland madje ishin urdhëruar të shkatërroheshin, dhe vetëm një kopje e vetme ka mbijetuar.
Faqe të specializuara si Ian’s Shoelace Site përmendin “C.I.A. Lacing” si një shembull të sinjalizimit diskret, por vetë pranojnë se nuk ka prova konkrete që këto metoda janë përdorur në ndonjë operacion real. Arkivat zyrtare të CIA-s nuk përmbajnë dëshmi për përdorimin praktik të kodeve me lidhëse në misione të vërteta.
Megjithatë, fakti që agjentët e asaj kohe trajnoheshin për të përdorur çdo detaj të vogël si mjet komunikimi e bën këtë histori të besueshme në parim. Ashtu si cigaret, gazeta apo mënyra e mbajtjes së kapelës, edhe lidhëset mund të shërbenin si “gjuhë e fshehtë” e inteligjencës amerikane — një shenjë e epokës kur çdo gjest kishte potencial për të qenë mesazh./Korrespodenti