Ushtria kineze është e zënë në Lop Nur.
E fshehur në skajet e Shkretëtirës Gobi, baza ushtarake sekrete është një qendër për teknologjinë ushtarake më të fundit dhe më të përparuar, që Pekini nuk dëshiron që askush ta shohë.
Më parë vendi i provës së parë bërthamore të Kinës në vitin 1964, baza e shtrirë në një pjesë të largët të provincës veriperëndimore Xinjiang, tani pret pistën më të gjatë në botë, një vend prove bërthamore në zgjerim, si dhe dhjetëra ndërtesa të parëndësishme që i kanë lënë të habitur ekspertët kryesorë të mbrojtjes.
I izoluar dhe i kontrolluar rreptësisht, Lop Nur shpesh krahasohet nga ekspertët e mbrojtjes me Zonën 51, kompleksin e famshëm ku SHBA-të testojnë avionët e tyre më të klasifikuar dhe më të përparuar.
Ngjashëm me Zonën 51, fluturimi mbi bazën tepër sekrete kineze është rreptësisht i ndaluar. Megjithatë, imazhet ekskluzive satelitore kanë ofruar një pamje të rrallë të asaj që po zhvillon ushtria me rritjen më të shpejtë në botë, dhe se si kjo teknologji e re mund të përdoret në të ardhmen.
Zgjerimi i bazës tregon se Kina po e pozicionon veten si një superfuqi globale, me imazhet që paraqesin një përpjekje urgjente për të zhvilluar armë të reja dhe për t’i testuar ato fshehurazi.
Ushtria e Pekinit po rritet në mënyrë eksponenciale, me më shumë trupa, anije luftarake dhe avionë luftarakë sesa çdo ushtri tjetër – përfshirë SHBA-në – por Kina është shumë sekrete dhe forcave të saj të armatosura u mungon ndonjë përvojë e vërtetë në fushën e betejës.
Në vend të kësaj, Kina mbështetet në baza të gjera si Lop Nur, për të simuluar skenarë konflikti larg syve kureshtarë. Kjo do të thotë që Perëndimi nuk është në gjendje të ndjekë me besueshmëri shkallën e zgjerimit dhe përmirësimet teknologjike ushtarake.
Në imazhet e fundit satelitore të marra nga Planet Labs dhe të ndara me Telegraph, dy avionë luftarakë të rinj pa bisht u vunë re në pistën masive të Lop Nur, e cila është tre milje e gjatë.
Besohet se pista e gjatë është ndërtuar për të akomoduar një aeroplan hapësinor eksperimental dhe të ripërdorshëm, i cili u vu re për herë të parë në vitin 2020 dhe u krahasua me aeroplanin hapësinor pa ekuipazh X-37B të Shteteve të Bashkuara. Një aeroplan hapësinor është një automjet që mund të fluturojë dhe të rrëshqasë si avion në atmosferën e Tokës, dhe gjithashtu të funksionojë si një anije kozmike në hapësirën e jashtme.
Platforma kryesore – pjesa e aeroportit ku parkohen avionët – është zgjeruar dhe janë ngritur disa hangare të reja.
Më i madhi nga dy avionët, i njohur si J-36, është një avion luftarak me tre motorë, dy vende pa bisht, i cili duket se ka një dizajn “të optimizuar për fshehtësi”, tha Peter Layton, një ekspert i aviacionit dhe mbrojtjes dhe një bashkëpunëtor i ftuar në Universitetin Griffith në Australi.
Z. Layton shpjegoi se një karakteristikë kryesore e avionëve luftarakë të padukshëm, është aftësia e tyre për të errësuar pulset e radarit dhe për të mbetur të pazbuluar. “Duke hequr bishtin, atëherë keni një avion të mirë dhe të qetë ku sinjalet e radarit shpërndahen, në vend që të dërgohen përsëri te marrësi”, tha z. Layton.
Ndërsa J-36 bëri udhëtimin e tij të parë në dhjetor 2024, kjo është hera e parë që është parë në Lop Nur, i cili ndodhet në shkretëtirën Taklamakan dhe afër malit Gobi.
Madhësia e madhe e avionit, me një hapje krahësh 65 metra dhe një gjatësi 62 metra, sugjeron gjithashtu se është ndërtuar për të mbajtur një ngarkesë të konsiderueshme.
Mund të mbajë ose armë ajër-tokë ose raketa ajër-ajër me rreze të gjatë veprimi, tha zoti Layton.
Inteligjenca amerikane ka sugjeruar që dizajni i J-36 mund t’i lejojë gjithashtu atij të koordinojë dronët në një sulm të madh, një taktikë që Kina ka qenë e etur ta zhvillojë.
Motori i tretë i avionit – një tipar shumë i rrallë, veçanërisht në avionët ushtarakë – tregon se J-36 ka aftësinë të fluturojë me shpejtësi supersonike pa përdorur një pas-djegës, që do të thotë se mund të fluturojë me shpejtësi të lartë për një periudhë më të gjatë.
Avioni i dytë luftarak i padukshëm, i njohur si J-XDS ose J-50, është pak më i vogël me vetëm dy motorë dhe një vend.
Ngjashëm me J-36, duket të jetë një avion luftarak i padukshëm me shpejtësi të lartë, lartësi të madhe dhe me manovrim të ulët, i projektuar për të “lançuar raketa para se dikush ta marrë në dorë”, tha z. Layton.
“Ekziston një supozim se J-36 dhe [J-50] do të punojnë së bashku si një paketë sulmi dhe do të depërtojnë në hapësirën ajrore të mbrojtur me shpejtësi supersonike, sepse mund të bëjnë fluturime supersonike”, tha z. Layton.
Kjo mund të jetë strategjikisht e dobishme në rast të një ofensive kineze kundër Tajvanit, ku dy avionë luftarakë të fshehtë mund t’i afrohen ishullit shumë shpejt, duke i lënë Taipeit më pak kohë për të ngritur një mbrojtje, shtoi ai.
Kina e pretendon Tajvanin si të vetin – qeveria në Taipei e hedh poshtë këtë pohim – dhe e ka bërë të qartë se përpjekjet për të ndërtuar aftësi mbrojtëse, janë të orientuara drejt një “ribashkimi” të pashmangshëm.
Avionët luftarakë, prania e të cilëve në Lop Nur u raportua për herë të parë nga media e mbrojtjes The War Zone, janë të fundit në një rrjedhë të vazhdueshme aktiviteti të avancuar dhe të ruajtur rreptësisht, që është parë në Lop Nur vitet e fundit.
Ankit Panda, një bashkëpunëtor i lartë në Carnegie Endowment for International Peace, dhe Douglas Barrie, një specialist i hapësirës ajrore në Institutin Ndërkombëtar për Studime Strategjike, e kanë krahasuar objektin me Zonën 51.
Por në Kinë, ka prova të një vendi të ri dhe të përmirësuar për testime bërthamore.
Renny Babiarz, një ish-analist në Agjencinë Kombëtare të Inteligjencës Gjeohapësinore, një degë e Departamentit të Mbrojtjes të SHBA-së, zbuloi se nga viti 2020 deri në vitin 2024, Kina zhvilloi një zonë të re testimi në lindje të vendit origjinal.
Imazhet satelitore të analizuara nga zoti Babiarz zbuluan shpime të reja dhe tunele horizontale, të cilat përdoren për të shpërthyer pajisje bërthamore, si dhe rrugë të reja hyrëse, ndërtesa mbështetëse dhe ato që duket se janë objekte magazinimi për materiale shumë shpërthyese.
Z. Babiarz, tani nënkryetar i analizës dhe operacioneve në AllSource Analysis, tha se gjetjet e tij sugjerojnë fuqimisht se, pas 30 vitesh, Kina po përgatitet të kryejë përsëri teste bërthamore – dhe kjo mund të ketë filluar tashmë.
Ndërkohë që nuk ka pasur prova sizmike për ndonjë testim të madh të rendimentit, zoti Babiarz thotë se është e mundur që Kina të ketë kryer “testim shumë të ulët të rendimentit” në një nga tunelet horizontale në Lop Nur.
Tunelet horizontale, të cilat gërmohen në anën e terrenit të ngritur, përdoren zakonisht për teste me rendiment më të ulët, ndërsa boshtet vertikale, të cilat shpohen kilometra të tërë në tokë, mund të përdoren për teste me rendiment më të lartë.
Z. Babiarz tha se që kur u botua hulumtimi i tij, ai ka vënë re një fluks të vazhdueshëm automjetesh që vijnë e shkojnë në njërën nga dy vendet e reja të shpimit, si dhe ndërtime shtesë në njërën nga zonat mbështetëse aty pranë.
“Kina është përgatitur të jetë në gjendje të kryejë teste, nëse dëshiron, pothuajse në çdo kohë që dëshiron”, tha zoti Babiarz.
“Kina ka bërë shumë nga ato përgatitje dhe këto vëzhgime përforcojnë idenë se kjo është një zonë e re dhe aktive”, shtoi ai.
Gjatë së njëjtës periudhë, midis viteve 2020 dhe 2024, Kina zhvilloi tre fusha të reja silosi raketash, përfshirë fushën Hami, e vendosur pranë Lop Nur, të cilat përdoren për të ruajtur ose lëshuar raketa, sipas një raporti nga Buletini i Shkencëtarëve Atomikë.
Sipas të njëjtit raport, Kina ka një rezervë prej afërsisht 600 kokash bërthamore.
Ndërkohë që prodhohet vetëm një pjesë e vogël e asaj që kanë prodhuar SHBA-të dhe Rusia, Kina po rrit rezervat e saj të armëve bërthamore me një ritëm më të shpejtë se çdo vend tjetër.
Një raport i ri nga CNN zbuloi gjithashtu se nga 99 vende të lidhura me prodhimin e raketave, 65 objekte ishin zgjeruar në pesë vitet e fundit, me shumë mundësi si pjesë e një strategjie për të penguar çdo përfshirje të SHBA-së nëse Pekini do të pushtonte Tajvanin.
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, njoftoi në tetor se SHBA-të do të rifillonin gjithashtu testet bërthamore , gjë që shumë e interpretuan si një mesazh të qartë për Kinën, si dhe për Rusinë.
Pavarësisht kapacitetit në rritje të Kinës, i vetmi vend që me siguri ka kryer teste bërthamore shpërthyese në 25 vitet e fundit është Koreja e Veriut./ The Telegraph.