Shkencëtarët kanë arritur një hap të rëndësishëm drejt krijimit të materialeve robotike që sillen si indet e gjalla, duke zhvilluar një kolektiv të përbërë nga rreth 20 njësi robotike që mund të kalojnë nga një gjendje e ngurtë në një gjendje të rrjedhshme, të ndryshojnë formë dhe të vetë-riparohen pa pasur nevojë për mjete të jashtme.
Ky zbulim, i realizuar nga një ekip i Universitetit të Kalifornisë, Santa Barbara (UCSB) në bashkëpunim me TU Dresden dhe i publikuar në revistën shkencore Science, është frymëzuar nga mënyra se si indet embrionale gjatë zhvillimit biologjik shfaqin kalime midis gjendjeve të forta dhe të buta për t’u formuar dhe riformuar.
Njësitë robotike janë diskoidë të pajisur me ingranazhe për lëvizje, magnetë për t’u lidhur ose shkëputur dhe sensorë drite për orientim, ndërsa kolektivisht sillen më shumë si një material sesa si robotë individualë, duke përdorur forca ndërmjet njësive të veçanta për të mundësuar fleksibilitetin dhe ngurtësinë sipas nevojës.
Përmes kontrollit të forcave luhatëse, grupi arrin të “shkrijë” kur duhet të riformohet dhe të “ngurtësohet” përsëri kur dëshiron të mbajë një formë të caktuar, duke krijuar një sjellje që imiton proceset biologjike në natyrë.
Hulumtuesit e përshkruajnë këtë si një “material inteligjent robotik” që mund të hapë rrugë për teknologji të reja me potencial të madh, nga ndërtesa që vetë-riparohen pas dëmtimit deri te instrumente kirurgjike që mund të ndryshojnë formë brenda trupit të njeriut duke minimizuar invazivitetin.
Për momentin, sistemi është vetëm një prototip i vogël me 20 njësi dhe ende nuk është i përshtatshëm për aplikime praktike, por simulimet kompjuterike sugjerojnë mundësinë e shkallëzimit në mijëra njësi më të vogla dhe më efikase.
Megjithatë, mbeten sfida të mëdha për t’u kapërcyer si miniaturizimi i komponentëve, menaxhimi i konsumit të energjisë, koordinimi në shkallë të gjerë dhe garantimi i qëndrueshmërisë në kushte reale.
Pavarësisht këtyre kufizimeve, komuniteti shkencor e sheh këtë zhvillim si një hap kyç në përpjekjen për të krijuar sisteme që zhdukin kufirin midis makinës dhe materialit, duke hapur horizonte të reja në robotikë, ndërtim, mjekësi dhe eksplorim hapësinor.
Sipas UCSB dhe raporteve të publikuara në Technology Networks dhe burime të tjera shkencore, kjo teknologji përfaqëson një revolucion të mundshëm në krijimin e materialeve që janë në gjendje të reagojnë në mënyrë autonome dhe të përshtaten me rrethinën, ashtu siç bëjnë indet e gjalla, duke vendosur bazat për një epokë të re ku robotët nuk do të jenë vetëm makineri, por edhe materiale që ndërthuren natyrshëm me botën tonë./Korrespodenti