Ndërsa lufta në Ukrainë vijon, vendi po shndërrohet në laboratorin më të madh të inovacionit ushtarak në botë.
Nga robotë tokësorë si “Termit” që shpëtojnë të plagosurit, deri te dronët ajrorë me inteligjencë artificiale, Kievi ka kaluar në një fazë revolucionare në fushën e teknologjisë së luftës, duke bërë që projektet e shtrenjta të riarmatimit europian të duken tashmë të vjetruara.
Luftë me dronë
Vetëm 25% e forcave të Ukrainës përdorin dronë, por ato janë përgjegjëse për 75% të objektivave të goditura. Sipas raportimeve, vendi prodhoi mbi 3.5 milionë dronë në 2025 dhe pret të arrijë mbi 6 milionë vitin e ardhshëm. Dronët e sulmit tashmë udhëhiqen nga kabllo optike 25 kilometra të gjata për të shmangur interferencat ruse, ndërsa dronët interceptues kanë filluar të zëvendësojnë raketat e shtrenjta të NATO-s në mbrojtje ajrore.
Modeli ukrainas: fleksibilitet dhe efikasitet
Ushtria ukrainase ka decentralizuar blerjet – çdo brigadë ka buxhetin e vet për të porositur teknologji nga start-up-et e vendit. Ky bashkëpunim mes prodhuesve dhe trupave në terren ka nxitur një bum inovativ: mbi 800 kompani dhe 2,500 start-up-e janë angazhuar në mbrojtje. Janë krijuar mbi 4,000 produkte të ndryshme ushtarake vetëm nga sektori privat.
Roli i inteligjencës artificiale
Ukraina po zhvillon sisteme pa pilot që funksionojnë në mënyrë autonome, falë një baze të dhënash prej miliona videove të luftimeve me dronë. Kjo përbën një avantazh strategjik për trajnimin e inteligjencës artificiale, në një kohë kur edhe Rusia dhe Kina kanë filluar të ndjekin të njëjtin model. Kina, përmes bashkëpunimit me Rusinë, po përfiton gjithashtu nga aksesi në teknologjitë e dronëve të rrëzuar.
Europa në gjumë teknologjik
Ndërkohë, Europa vazhdon të investojë miliarda në tanke dhe avionë luftarakë që mund të mos kenë më vend në betejat moderne. Sipas ish-drejtorit të CIA-s, David Petraeus, “të gjithë duhet të shkojnë të mësojnë në Kiev”. Ish-shefi i Google, Eric Schmidt, që investon aktualisht në dronë ushtarakë në Ukrainë, paralajmëron: “E ardhmja është lufta dronësh kundër dronëve. Tanket nuk funksionojnë më”.
Përfundimi?
Ukraina po ndërton një model të ri të luftës, të bazuar në teknologji, fleksibilitet dhe efikasitet. Europa duhet të rishikojë urgjentisht strategjinë e saj të mbrojtjes, përndryshe, do të paguajë shumë për armatime që janë të vjetra para se të dalin nga fabrika.