Shkencëtarët kanë shënuar përparime të rëndësishme në rigjenerimin e veshit të jashtëm përmes bioteknologjisë, duke u dhënë shpresë pacientëve me microtia, një defekt i lindur ku veshi nuk zhvillohet normalisht.
Lajmi kryesor është se në vitin 2018 një ekip në Universitetin Jiao Tong të Shangait arriti të krijojë forma të personalizuara veshi duke përdorur qeliza kërcore të vetë pacientëve, të cilat u rritën mbi një skafold 3D të printuar sipas modelit të veshit të shëndetshëm.
Rezultatet treguan se pas transplantimit tek pesë fëmijë nuk pati refuzim dhe veshi ruajti formën për disa vite ndjekjeje. Ky zhvillim përfaqëson një hap shumë më përpara sesa eksperimenti i famshëm i vitit 1997, i njohur si “earmouse” (miu me vesh), ku një strukturë e ngjashme me vesh u rrit mbi shpinën e një miu duke përdorur kërc kafshe dhe jo qeliza njerëzore.
Përpjekje të mëparshme janë regjistruar edhe në Japoni në vitin 2016, ku shkencëtarët nga Tokio dhe Kioto patën arritur të rrisnin kërc njerëzor në minj për të testuar qëndrueshmërinë e indeve, por studimi kinez i vitit 2018 ishte i pari që demonstroi aplikim klinik të drejtpërdrejtë.
Ndërsa studimi i Shangait i vitit 2018 ishte një triumf në rindërtimin e formës së jashtme të veshit, hulumtimet e vitit 2025 po e çojnë këtë fushë përtej estetikës drejt rikthimit të funksionit të dëgjimit.
Përparimi më i madh është shënuar në mjekësinë rigjeneruese për veshin e brendshëm, ku po testohet terapia gjenetike për të kuruar format specifike të shurdhimit kongjenital dhe po zhvillohen provat e para klinike njerëzore të terapive me qeliza burimore (si Rincell-1). Këto trajtime synojnë rigjenerimin e neuronave dëgjimorë të dëmtuar – një sfidë që studimi kinez i 2018-ës e identifikoi si kufizim, por që tani po adresohet me zgjidhje biologjike.
Për pacientët me Microtia, fokusi është zhvendosur te rafinimi i teknikave dhe rritja e cilësisë. Ka përpjekje të reja për të përmirësuar ndjeshmërinë (të prekurit) e veshit të rikonstruktuar, duke krahasuar teknikat kirurgjikale.
Më e rëndësishmja, premisa e vjetër e rritjes së veshit me qelizat e pacientit po konkretizohet në faza të avancuara të provave klinike me implantet e veshit të printuar 3D, të cilat kombinojnë qelizat e vetë pacientit me një skafold të biodegradueshëm. Kjo tregon se shkenca po ecën drejt ofrimit të një vesh i jashtëm që jo vetëm duket natyrshëm, por ndërtohet tërësisht me indin e vetë pacientit, duke ulur më tej rrezikun e refuzimit.
Përfitimi kryesor është që pacientët me microtia tashmë kanë një alternativë më të avancuar ndaj metodave tradicionale, ku veshët rikonstruktoheshin duke marrë kërc nga brinja, një procedurë e dhimbshme dhe me kufizime estetike.
Megjithatë, shkencëtarët theksojnë se kjo teknologji ende nuk përbën krijimin e një veshi plotësisht funksional, pasi rikrijimi i dëgjimit mbetet i vështirë, dhe suksesi është i kufizuar vetëm te forma e jashtme. Debati etik përfshin shqetësime mbi përdorimin e kafshëve laboratorike dhe implikimet e bioprintimit.
Megjithatë, mbështetësit e kësaj fushe argumentojnë se zhvillime të tilla mund të ndihmojnë jo vetëm në rikthimin e pamjes fizike, por edhe në reduktimin e mungesës globale të organeve e indeve për transplantim.
Për momentin, rezultatet klinike të konfirmuara qëndrojnë te studimi i Shangait, ndërsa eksperimente si ai i miut me vesh artificial mbeten shembuj të hershëm të inxhinierisë së indeve dhe jo dëshmi e drejtpërdrejtë e transplantimeve njerëzore me veshë plotësisht bioinxhinieruar./Korrespodenti