Një studim i ri ka zbuluar tiparet e nuancuara të personalitetit, që mund të parashikojnë gjatësinë e jetëgjatësisë sonë. Studiuesit besojnë se kjo mund të hapë rrugën për një kujdes shëndetësor më të individualizuar.
Si do ta përshkruanit veten?
Një studim i ri ka zbuluar tiparet e nuancuara të personalitetit, që mund të parashikojnë gjatësinë e jetëgjatësisë sonë. Studiuesit besojnë se kjo mund të hapë rrugën për një kujdes shëndetësor më të individualizuar.
Si do ta përshkruanit veten?
Impulsiv, i stresuar dhe me humor të keq? I organizuar, aktiv dhe i dobishëm? Nëse është kjo e fundit, ka më shumë gjasa të jetoni më gjatë, sipas një studimi të ri.
Studiuesit kanë zbuluar se disa tipare të personalitetit mund të parashikojnë jetëgjatësinë e njerëzve, me perceptimet tona për veten që formësojnë mënyrën se si ndihemi dhe, nga ana tjetër, si sillemi. Për shembull, nëse jeni më të organizuar, ka më shumë të ngjarë të mbani mend të merrni ilaçet në kohë dhe të ruani rutina të shëndetshme.
Në të kaluarën, personalitetet e njerëzve janë vlerësuar duke përdorur një sistem më të gjerë kategorish të njohur si Pesë të Mëdhatë ose OCEAN: Hapja, Ndërgjegjshmëria, Ekstraversioni, Pajtueshmëria dhe Neurotizmi.
Studimi, i cili u botua në Journal of Psychosomatic Research, u përqendrua në ndarjen e këtyre kategorive në tipare më të vogla dhe më të nuancuara.
Duke përdorur një grup të dhënash prej 22,000 personash, studiuesit vlerësuan përgjigjet e mëparshme të pyetësorëve për Pesë të Mëdhenjtë, duke e trajtuar çdo përgjigje individuale si një tipar të veçantë. Vdekshmëria u gjurmua më pas midis moshës gjashtë dhe 28 vjeç.
“Ne zbuluam se parashikimi [i vdekshmërisë] në thelb dyfishohet nëse largohesh nga pesë gjërat e mëdha dhe kalon në këto gjëra më të vogla”, tha për Euronews Health René Mõttus, një profesor i personalitetit në Universitetin e Edinburgut dhe bashkautor i studimit.
“Kjo do të thotë se duhet të ketë shumë mekanizma të mundshëm se si personaliteti mund të ndikojë në jetëgjatësinë e njerëzve. Pra, për një person, kjo mund të jetë përmes diçkaje që lidhet me rregullimin e emocioneve të tyre. Për të tjerët, kjo mund të lidhet me sjelljen e tyre”, shtoi Mõttus.
Ata që e përshkruanin veten si aktivë kishin më pak gjasa të vdisnin gjatë periudhës së studimit, sipas Mõttus, me një rrezik 21% më të ulët pavarësisht moshës, gjinisë dhe diagnozave mjekësore.
Të qenit i organizuar, i gjallë, i përgjegjshëm, punëtor, i dobishëm dhe i plotë lidhej gjithashtu me një jetë më të gjatë – ndërsa ata që e konsideronin veten të shqetësuar ose me humor të keq përballeshin me të kundërtën.
“Në një kuptim të gjerë, modele të caktuara të të menduarit, ndjenjave dhe sjelljes mund të ndikojnë drejtpërdrejt në mirëqenien dhe aftësinë për të aksesuar dhe ndjekur masat dhe mbështetjen parandaluese, të cilat nga ana tjetër mund të ndikojnë në jetëgjatësi”, tha Dr. John Francis Leader, një psikolog dhe shkencëtar njohës.
“Megjithatë, ofruesit e kujdesit shëndetësor mund të ofrojnë kujdes më të personalizuar për të ndihmuar në tejkalimin e boshllëqeve duke përshtatur mbështetjen në mënyra që janë të përshtatshme për një gamë të llojeve të ndryshme të personalitetit dhe dallime të tjera individuale”.
Sa të ndryshueshëm janë personalitetet tona?
Nëse po e lexoni këtë dhe shqetësoheni se nuk i përmbushni përshkrimet e jetëgjatësisë, mos u shqetësoni – tiparet e personalitetit janë relativisht të qëndrueshme, por jo të fiksuara, sipas Francis Leader.
“Ato mund të ndryshojnë gjatë gjithë jetës, veçanërisht përmes përpjekjeve të qëllimshme ose ndryshimeve në jetë. Një pikë thelbësore në shqyrtimin e kësaj teme është që ta shohim atë jo vetëm përmes një këndvështrimi individual, por edhe përmes një këndvështrimi shoqëror”, tha ai.
“Ndërsa dikush mund të ketë vështirësi me motivimin vetë, mund të jetë një rast krejt tjetër kur ai/ajo është në një komunitet mbështetës. Ose, ai/ajo mund të jetë potencialisht plotësisht i/e aftë vetë, por ka nevojë për mbështetje ose përshtatje të caktuara për t’i ndihmuar të angazhohet”.
Ndërsa kujdesi shëndetësor po zhvendoset gjithnjë e më shumë drejt qasjeve më të personalizuara, veçanërisht me përparimet në mjetet hiper-specializuara të inteligjencës artificiale, Mõttus beson se kërkime të tilla do të kenë ndikim të veçantë për ata me sëmundje mendore.
“Kjo do të thotë që në të ardhmen, ne mund të fillojmë me saktësi të parashikojmë lloje të ndryshme të sëmundjeve mendore ose manifestimeve të mirëqenies nga vlerësimet e personalitetit më herët, dhe veçanërisht nëse këto vlerësime të personalitetit janë bërë në këtë mënyrë të nuancuar”.
Këto teste personaliteti të bazuara në precizion mund të përdoren edhe në fusha të tjera të jetës, siç janë shkollat dhe vendet e punës, sipas Mõttus. Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se studimi është ende një provë parimore dhe kërkon më shumë kërkime në të ardhmen përpara se të zbatohet në praktikë.
«Mund të duhen pesë vjet ose diçka e tillë, kur të kemi kohë të mjaftueshme midis mbledhjes së të dhënave dhe vlerësimeve të vdekshmërisë», tha ai.
“Por jam shumë i sigurt se do të gjejmë lidhje më të forta, më të zbatueshme dhe më intuitive midis personalitetit dhe gjërave të tilla si vdekshmëria”.