Koha e tepërt para ekranit shoqërohet me performancë më të ulët në lexim dhe matematikë, sipas studimit.
Një studim i ri ka zbuluar se nivelet më të larta të kohës para ekranit në fëmijërinë e hershme mund të ndikojnë negativisht në performancën e hershme akademike të fëmijëve.
Gjetjet nënvizojnë rëndësinë e zhvillimit të zakoneve të shëndetshme që në moshë të re, thanë studiuesit – por ato gjithashtu i shtojnë një sasie të përzier provash rreth rolit të ekraneve në fëmijërinë moderne.
Në studimin, i cili u botua në revistën JAMA Network Open, fëmijët e vegjël që kalonin më shumë kohë para ekraneve kishin tendencë të merrnin rezultate më të këqija në testet e leximit dhe matematikës.
Shkencëtarët ndoqën më shumë se 3,000 fëmijë nga Ontario, Kanada, nga viti 2008 deri në vitin 2023. Ata lidhën të dhënat e raportuara nga prindërit mbi kohën para ekranit me rezultatet e fëmijëve në testet standarde të kryera në klasat e treta dhe të gjashtë, ose rreth moshave 8 dhe 11 vjeç.
Studiuesit shqyrtuan lidhjen midis kohës totale para ekranit dhe performancës së hershme akademike të fëmijëve, duke ndjekur se si aktivitetet e ndryshme të përqendruara në ekran lidhen me rezultatet shkollore. Kjo përfshin të luajturit e videolojërave, shikimin e televizorit dhe kalimin e kohës në pajisje digjitale si kompjuterë, telefona inteligjentë dhe tableta.
Në përgjithësi, fëmijët me nivele më të larta të kohës totale para ekranit, si dhe me përdorim më të madh të televizorit dhe pajisjeve digjitale, performuan më keq në testet e leximit dhe matematikës, sipas studimit.
Veçanërisht, shkencëtarët nuk gjetën prova të një korrelacioni midis kohës para ekranit dhe aftësive të reduktuara të shkrimit.
Vetëm 20 përqind e prindërve thanë se fëmijët e tyre luanin videolojëra. Videolojërat lidheshin me rezultate më të këqija në lexim dhe matematikë në klasën e tretë për vajzat sesa për djemtë.
Gjetjet nxjerrin në pah “rëndësinë e zhvillimit të ndërhyrjeve të hershme për fëmijët e vegjël dhe familjet e tyre që promovojnë zakone të shëndetshme para ekranit”, tha në një deklaratë Dr. Catherine Birken, një nga autoret e studimit dhe shkencëtare e lartë e shëndetit të fëmijëve në Institutin e Kërkimeve SickKids në Toronto, Kanada.
Studimet e mëparshme mbi ndikimin e kohës së tepërt para ekranit, videolojërave dhe televizionit në performancën shkollore të fëmijëve kanë qenë të përziera.
Studimi më i fundit ka gjithashtu disa kufizime. Të dhënat e raportuara nga prindërit mund të jenë të anshme dhe marrëdhënia midis kohës para ekranit dhe performancës akademike të fëmijëve është asociative dhe jo shkakësore – që do të thotë se studimi tregon vetëm se ato janë të lidhura, jo se koha para ekranit shkakton rezultate të dobëta.
Ndërkohë, Chris Ferguson, një profesor i psikologjisë në Universitetin Stetson i cili nuk ishte i përfshirë në studim, paralajmëroi se të dhënat që duken kuptimplote në një punim kërkimor, nuk përkthehen gjithmonë në jetën reale.
“Implikimet në botën reale janë shumë më pak të sigurta”, tha Ferguson në një deklaratë.
Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon maksimumi një orë kohë para ekranit në ditë për fëmijët e moshës dy deri në katër vjeç, dhe asnjë orë para ekranit për foshnjat nën një vjeç.
Megjithatë, ekspertët thonë gjithashtu se jo i gjithë koha e fëmijëve para ekranit duhet të demonizohet. Sipas një raporti të vitit 2025 nga një grup pune i Bashkimit Evropian, fëmijët që kalojnë kohë para ekranit në nivele të moderuara dhe foshnjat që kalojnë kohë interaktive para ekranit me prindërit e tyre, mund të përmirësojnë aftësitë e tyre gjuhësore./ Euronews.