Lisa Gherardini, e njohur botërisht si Mona Lisa apo “La Gioconda”, u bë subjekt i një nga portretet më të famshme në historinë e artit, por vetë ajo jetoi një jetë të qetë dhe të zakontë në Firence gjatë Rilindjes. Lindur më 15 qershor 1479 në Florencë, në një familje fisnike por të moderuar toskane, ajo u martua në rininë e hershme me tregtarin e pasur të tekstileve, Francesco del Giocondo, dhe pati rreth pesë fëmijë. Jetesa e saj pasoi ritmet e përditshme të një qyteti ku arti, shkenca dhe mendimi filozofik po lulëzonin. Nuk kishte ambicie për famë, dhe as që mund ta kishte menduar se një portret prej Leonardos nuk do të bëhej vetëm një tablo, por një ikonë globale. Leonardo da Vinci filloi punën mbi portretin rreth vitit 1503, duke përdorur teknika të reja si sfumato—kalime shumë të buta midis dritës dhe hijeve—që i dhanë fytyrës së Lises atë ndjeshmëri dhe mister të pazakontë që ende tërheq vëmendje.
Sipas burimeve historike, Giorgio Vasari—biografi i artit nga gjysma e parë e shekullit XVI—identifikoi Lisa-n si gruaja portretizuese e “Gioconda”-s, duke mbajtur këtë identifikim për shekuj. Studime të fundit konsiston se identifikimi u përforcua më tej nga dokumente të arkivave florentine. Një studim kimik ka zbuluar se piktura mban në shtresën bazë komponime të rralla si plumbonacrite, që tregon eksperimente teknike nga Leonardo, disa prej të cilave nuk ishin përdorur më parë në artin e shekullit XV–XVI.
Një teorisë tjetër interesante është ajo që përpiqet të identifikojë urën e sfondit të Mona Lisës: historianët italianë, me Silvano Vinceti në krye, propozuan se ura në sfond mund të jetë Romito di Laterina, një urë me katër harqe pranë Arezzo-s, përputhje kjo bazuar në dokumente historike dhe imazhe me dron. Një tjetër hulumtues, Ann Pizzorusso, studion peizazhin dhe formacionet gjeologjike dhe mendon se sfondi i pikturës i përket zonës së Lecco-s pranë Liqenit Como, për shkak të ngjashmërive të gurit dhe strukturave natyrore.
Lisa vdiq disa vjet pasi u bë e njohur—jo për portretin—është menduar se jetoi deri në mes të shekullit të XVI, në moshë të avancuar sipas standardeve të kohës. Ndërkohë, portreti i saj, që nga kalimi nga koleksionet private tek ato mbretërore franceze, përfundoi në Louvre në Paris, duke u bërë një nga veprat më të vizituara dhe më të vlerësuara në botë./Korrespodenti