Një ekip shkencëtarësh ndoqi një anije kozmike që binte duke përdorur një avion.
Qëllimi i tyre ishte të hetonin efektet e rihyrjes së satelitëve dhe mbeturinave hapësinore në atmosferën e Tokës. Ndërsa orbita e ulët e Tokës bëhet gjithnjë e më e mbingarkuar me satelitë të rinj dhe mbeturina hapësinore, është e rëndësishme të studiohet kostoja mjedisore e këtyre operacioneve.
Ekipi i Institutit të Sistemeve Hapësinore në Universitetin e Shtutgartit në Gjermani prezantoi së fundmi gjetjet e tyre në Konferencën Evropiane mbi Mbeturinat Hapësinore në Bon të Gjermanisë.
Në fillim të shtatorit 2024, ekipi i shkencëtarëve evropianë u nis nga Ishulli i Pashkëve me një avion biznesi të marrë me qira. Ata fluturuan mbi Oqeanin Paqësor dhe gjurmuan rihyrjen në atmosferë të Salsës, njërit prej katër satelitëve Cluster të Agjencisë Hapësinore Evropiane (ESA).
Për ekspeditën, avioni ishte i pajisur me 26 kamera. Duke përdorur këto instrumente, ata kapën ngjarjen e rihyrjes në atmosferë, e cila zgjati afërsisht 50 sekonda. Sateliti u dogj mbi Oqeanin Paqësor në një ngjarje që i ngjante pak një meteori që po shpërbëhej në atmosferë.
Shkencëtarët i detajuan gjetjet e tyre në fillim të prillit në Konferencën Evropiane mbi Mbeturinat Hapësinore në Bon të Gjermanisë. Ata shpjeguan se kushtet e ndritshme të ditës e ndërlikuan paksa hetimin e tyre. Megjithatë, ata arritën të mbledhin të dhëna të rëndësishme.
Në një intervistë me Space.com, Stefan Löhle, një studiues në Institutin e Sistemeve Hapësinore në Universitetin e Shtutgartit në Gjermani, shpjegoi se “ngjarja ishte mjaft e zbehtë, më e zbehtë nga sa prisnim. Ne mendojmë se kjo mund të nënkuptojë që shpërbërja e satelitit prodhoi fragmente që ishin shumë më të ngadalta se objekti kryesor dhe prodhuan më pak rrezatim”.
Sateliti Salsa u shkatërrua afërsisht 80 km mbi sipërfaqen e Tokës. Ekipi përdori filtra të ndryshëm ngjyrash, duke i lejuar ata të zbulonin çlirimin e disa komponimeve të ndryshme kimike gjatë rihyrjes në atmosferë.
“Ne zbuluam litium, kalium dhe alumin”, tha Löhle për Space.com. “Por në këtë fazë, nuk e dimë se sa prej tij përfundon në atmosferë si ndotje afatgjatë e ajrit dhe sa bie në Tokë në formën e pikave të vogla.”
Shkencëtarët e dinë se oksidi i aluminit, i cili krijohet nga djegia e satelitëve, mund të varfërojë shtresën e ozonit.
Megjithatë, efektet e sakta të ndotjes nga djegia e mbeturinave hapësinore në atmosferën e Tokës nuk janë kuptuar mirë. Ekipi që qëndron pas hetimit të Salsës synon të mbledhë më shumë të dhëna kur satelitët e tjerë të Cluster – Rumba, Tango dhe Samba – të bien në Tokë më vonë këtë vit dhe në vitin 2026.
Përveç ndikimit mjedisor, mbeturinat hapësinore kanë gjithashtu potencialin të dëmtojnë pronën dhe njerëzit në Tokë. Në një intervistë me IE vitin e kaluar, astronomja e Universitetit të Reginës, Samantha Lawler, tha se duhet kushtuar vëmendje problemit të mbeturinave hapësinore”.
Me kompani si SpaceX që dërgojnë mijëra satelitë në orbitë, shkencëtarët po paralajmërojnë gjithnjë e më shumë se kërkohen më shumë kërkime. Qendra e Unionit Ndërkombëtar Astronomik për Mbrojtjen e Qiellit të Errët dhe të Qetë nga Ndërhyrja e Konstelacioneve Satelitore ( IAU CPS ), për shembull, ka paralajmëruar se këto praktika janë të paqëndrueshme. Grupi ka bërë thirrje për më shumë rregullore.