Negociatat e armëpushimit tani janë në dyshim pasi presidenti rus i shmanget udhëtimit, ndërsa Trump ndodhet në Arabinë Saudite.
Presidenti rus Vladimir Putin ka njoftuar se nuk do të marrë pjesë në bisedimet e paqes në Turqi mes Moskës dhe Kievit të enjten, pavarësisht thirrjeve të presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky që ai të marrë pjesë.
Zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë tha gjithashtu se presidenti amerikan Donald Trump nuk do të shkojë në Turqi për bisedimet, pasi Putin publikoi listën e pjesëmarrësve rusë, të cilët janë zyrtarë të nivelit relativisht të ulët.
Putin propozoi për herë të parë mbajtjen e bisedimeve direkte midis Rusisë dhe Ukrainës “pa parakushte” të dielën e kaluar, në përgjigje të një kërkese nga aleatët perëndimorë të Ukrainës për një armëpushim 30-ditor në luftë.
Ai tha se negociatat do të zhvilloheshin të enjten në Turqi.
Presidenti rus deklaroi se qëllimi i tyre do të ishte “të eliminojmë shkaqet rrënjësore të konfliktit dhe të ecim drejt krijimit të një paqeje afatgjatë, të qëndrueshme në një perspektivë historike”.
Zelensky tha se ishte i gatshëm të merrte pjesë, por vetëm nëse edhe Putin do të ishte i pranishëm, sepse “gjithçka në Rusi varet” nga udhëheqësi rus.
“Prandaj unë thashë që të enjten do të shkoj në Turqi dhe jam i gatshëm të takohem me Putinin, sepse fundi i luftës mund të vijë vetëm përmes bisedimeve të drejtpërdrejta me të,” tha Zelenskyy para gazetarëve në Kiev, përpara njoftimit të Putinit.
Megjithatë, që në fillim kishte dyshime të mëdha në Kiev dhe në kryeqytete të tjera evropiane se lideri rus do të merrte vërtet pjesë, edhe pse ideja për këto bisedime ishte e tij.
Trump fillimisht përshëndeti iniciativën e Putinit, duke e quajtur atë një “ditë potencialisht të shkëlqyer për Rusinë dhe Ukrainën”. Presidenti, i cili ndodhet aktualisht në një vizitë zyrtare në vendet e pasura me naftë të Gjirit, kishte thënë gjithashtu se mund të bënte një ndalesë në Turqi për të marrë pjesë në bisedime.
Reagimi nga disa prej zyrtarëve të tij të lartë ishte më i kujdesshëm. Keith Kellogg, i dërguari special amerikan për Ukrainën, tha se duhet të ketë një armëpushim përpara negociatave të paqes.
Zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë njoftuan më herët këtë javë se Kellogg, sekretari i shtetit Marco Rubio dhe i dërguari special i Trump, Steve Witkoff, do të udhëtojnë gjithashtu drejt Turqisë për të marrë pjesë në bisedime.
Një person i njohur me planet e Witkoff-it tha se ai vazhdon të ketë qëllim të shkojë në Turqi të premten, pavarësisht mungesës së Putinit. Rubio aktualisht ndodhet në një takim informal të ministrave të jashtëm të NATO-s në qytetin bregdetar të Antalisë, në jug të Turqisë.
Rubio tha në Antalia se SHBA “është e hapur ndaj çdo mekanizmi që përfundon luftën. Do të shohim çfarë do të ndodhë në ditët në vijim dhe jemi të hapur për të qenë konstruktivë. Jemi të padurueshëm dhe duam të shohim përparim së shpejti.”
Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, tha në të njëjtin vend se i takon Rusisë të ndërmarrë hapat e ardhshëm.
“Topi është qartësisht në fushën e Rusisë,” u tha Rutte gazetarëve, duke shtuar se mbetet “me kujdes optimist”, pavarësisht mungesës së Putinit.
Zyrtarët e Kremlinit, në ditët e fundit, kanë refuzuar të japin përgjigje nëse Putin do të merrte pjesë personalisht ose kush do të ishte në delegacion.
Takimet e mëparshme Rusi-SHBA në Arabinë Saudite u udhëhoqën nga ministri i jashtëm Sergei Lavrov dhe diplomatë të tjerë të nivelit të lartë. Megjithatë, për bisedimet në Turqi, Putin tha se do të dërgojë një delegacion të kryesuar nga këshilltari i tij, ish-ministri i kulturës Vladimir Medinsky.
Ky veprim sinjalizon se Rusia dëshiron që bisedimet të rifillojnë aty ku u lanë në pranverën e vitit 2022, vetëm disa javë pasi Moska nisi pushtimin e plotë të fqinjit të saj. Medinsky udhëhoqi atëherë bisedimet, megjithëse ato dështuan me tensione dhe luftimet vazhduan.
Medinsky do të shoqërohet nga zëvendësministri i mbrojtjes Alexander Fomin, një tjetër anëtar i delegacionit të vitit 2022, si dhe nga zëvendësministri i jashtëm Mikhail Galuzin dhe Igor Kostyukov, drejtori i Drejtorisë Kryesore të Inteligjencës së GRU-së, agjencisë ushtarake të inteligjencës së Rusisë.
“Moskë po e paraqet iniciativën e saj të re si ‘asgjë e re këtu; pas një ndërprerjeje të gjatë, po propozojmë vetëm të rifillojmë negociatat e vitit 2022 që u ndërprenë nga Ukraina me nxitjen e Perëndimit’,” tha Alexander Baunov, studiues i lartë në Qendrën Carnegie për Euroazinë në Rusi.
Vendimi i Putinit për të mos marrë pjesë në bisedime vjen pas një përpjekjeje të fundit të presidentit brazilian Luiz Inácio Lula da Silva për ta bindur atë që të marrë pjesë, gjatë një ndalese të papritur në Moskë.
Megjithatë, nuk pati takim fizik. Në vend të kësaj, Lula e kontaktoi Putinin me telefon, sipas një deklarate të lëshuar nga zyra e presidentit brazilian.