Ndërsa pushtimi i plotë i Ukrainës i Putinit është zvarritur në vitin e tij të katërt, aftësia e qeverisë për të mbrojtur ekonominë është zvogëluar.
Një rënie e fundit e çmimeve të naftës, e nxitur nga lufta tregtare e Donald Trump, ka filluar të varfërojë motorin e luftës së Vladimir Putin.
Buxheti i Moskës – rreth një e treta e të cilit vjen nga nafta dhe gazi – mund të jetë deri në 2.5 për qind më i ulët se sa pritej në vitin 2025, nëse çmimet e naftës së papërpunuar qëndrojnë në nivelet aktuale. Kjo do ta detyronte Kremlinin të rrisë huamarrjen, të shkurtojë shpenzimet joushtarake ose të tërheqë rezervat e tij të mbetura.Çmimi mesatar i naftës së papërpunuar Urals, klasa kryesore e eksportit të Rusisë, ka rënë në nivelin më të ulët në pothuajse dy vjet, pas njoftimeve të tarifave të presidentit amerikan dhe një lëvizjeje të papritur nga koalicioni OPEC+ për të rritur prodhimin.
Urals po tregtohej me rreth 50 dollarë për fuçi që nga e enjtja, sipas agjencisë së raportimit të çmimeve Argus. Rusia planifikoi buxhetin e saj për vitin 2025 bazuar në Urals në 69.70 dollarë për fuçi.
Rënia e çmimit shton presionin mbi ekonominë ruse, e cila pritet të ngadalësohet këtë vit pasi është nxitur nga shpenzimet e lidhura me luftën. Moska tashmë ka përdorur një pjesë të fondit të saj të pasurisë sovrane për të mbështetur ekonominë pas pasojave të pushtimit të plotë të Ukrainës nga Putini, dhe pjesa e aksesueshme e këtyre fondeve është duke u pakësuar.
Në një pranim të rrallë të pasigurisë ekonomike, zyrtarët rusë kanë shprehur shqetësime për rënien e çmimeve të naftës.
“Ky tregues është shumë i rëndësishëm për ne për sa i përket të ardhurave buxhetore… Situata është jashtëzakonisht e paqëndrueshme, e tensionuar dhe e ngarkuar emocionalisht”, u tha gazetarëve në fillim të kësaj jave zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov.Ndryshimi tregon gjithashtu se si lufta tarifore e Trumpit po dëmton në mënyrë indirekte ekonominë ruse, pavarësisht përpjekjeve të fundit të presidentit amerikan ndaj Moskës dhe premtimit për të rindezur lidhjet ekonomike si pjesë e negociatave për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë. Nafta është ende në rënie këtë javë, pavarësisht njoftimit të së mërkurës për një pauzë 90-ditore të programit gjithëpërfshirës të tarifave.
Shefja e Bankës Qendrore të Rusisë, Elvira Nabiullina, paralajmëroi të martën, në prag të njoftimit të pauzës 90-ditore të Trump, se nëse luftërat tregtare vazhdojnë, ato zakonisht çojnë në një ngadalësim ekonomik global dhe ndoshta ulje të kërkesës për eksportet tona të energjisë.
Nëse çmimet e naftës qëndrojnë pranë niveleve aktuale, Rusia mund të humbasë rreth një trilion rubla këtë vit, ekuivalente me 2.5 për qind të të ardhurave të saj të pritshme buxhetore, sipas kryeekonomistit në T-Investments me qendër në Moskë, Sofya Donets. Kjo do të thotë që rritja e PBB-së të bjerë me 0.5 pikë përqindjeje, tha ajo.
Megjithatë, do të duheshin disa muaj që çmimet më të ulëta të naftës të futeshin në të ardhurat buxhetore, sipas Janis Kluge, një ekspert i Rusisë në Institutin Gjerman për Çështjet Ndërkombëtare dhe të Sigurisë.
Ekonomia e Rusisë tashmë po funksionon me kapacitet të plotë, me rritjen që pritet të ngadalësohet. Parashikimet zyrtare sugjerojnë një zgjerim prej 1-2,5 për qind në vitin 2025, nga rreth 4 për qind në dy vitet e fundit. Kjo e bën të pamundur që shteti të kompensojë rënien e të ardhurave nga nafta me fonde nga burime joenergjetike.Ndërsa pushtimi i plotë i Ukrainës i Putinit është zvarritur në vitin e tij të katërt, aftësia e qeverisë për të mbrojtur ekonominë është zvogëluar.
Që nga viti 2020, pjesa likuide e fondit të pasurisë sovrane të Rusisë ka rënë me dy të tretat. Nëse përdoret për të mbuluar një deficit buxhetor në rritje, ai mund të mos zgjasë shumë përtej fundit të vitit, sipas Benjamin Hilgenstock, kreu i kërkimit makroekonomik dhe strategjisë në Institutin e Shkollës Ekonomike të Kievit.
“Nëse regjimi mund të bëjë ndonjë gjë për këtë, përveç shkurtimeve të dhimbshme për shpenzimet jo lufte, është një çështje tjetër”, tha Hilgenstock.
Rreth 340 miliardë dollarë të rezervave të bankës qendrore mbeten gjithashtu të ngrira nën sanksionet perëndimore, duke kufizuar ndjeshëm hapësirën për manovrim.
Me uljen e fondit të mirëqenies, Moska mund të detyrohet të shkurtojë shpenzimet, gjë që do të ishte një ndryshim nga rritja e saj gjatë kohës së luftës. Ekonomistët paralajmërojnë se çdo shkurtim ndoshta do të bjerë në zonat buxhetore joushtarake, siç janë shpenzimet sociale.
Nëse çmimi i naftës stabilizohet në një nivel shumë të ulët, Rusisë ndoshta do t’i duhet të taksojë më shumë kompanitë e eksportit për të kompensuar një pjesë të rënies së të ardhurave, sipas Oleg Kuzmin, kryeekonomist në Renaissance Capital.
Moska gjithashtu mund të përpiqet të ngrejë më shumë borxh në tregjet ndërkombëtare, pasi barra e saj e borxhit publik aktualisht qëndron nën 30 përqind të PBB-së, një nivel i ulët sipas standardeve ndërkombëtare. Por për shumë investitorë të huaj, obligacionet ruse mbeten toksike./Përshtati “Pamfleti” nga “Financial Times”