Kërkimi për jetë në hapësirë, veçanërisht në planetët si TRAPPIST-1e, është një nga temat më emocionuese të astronomisë. Ky planet i ngjan Tokës, është një nga planetët më të afërt me ne, dhe ndodhet në atë që quhet “zona e banueshme” e yllit të tij. Kjo e bën një kandidat ideal për të kërkuar për shenja jete.
Çfarë e bën TRAPPIST-1e kaq interesant?
TRAPPIST-1e është planeti i katërt që rrotullohet rreth një ylli të vogël dhe të kuq, i quajtur TRAPPIST-1. Ai ndodhet brenda “zonës së banueshme,” e njohur ndryshe si “zona e Arbra Dores” (Goldilocks zone). Kjo është zona rreth një ylli ku temperaturat janë të duhura për të lejuar që uji i lëngshëm të ekzistojë në sipërfaqen e një planeti.
Megjithatë, vendndodhja në këtë zonë nuk garanton automatikisht se një planet ka ujë apo jetë. Për shembull, Venusi, Toka dhe Marsi janë të gjithë në zonën e banueshme të sistemit tonë diellor, por vetëm Toka ka oqeane dhe kushte të favorshme për jetën. Një ndryshim thelbësor është prania e atmosferës.
Për këtë arsye, shkencëtarët janë përqendruar në kërkimin e atmosferës së TRAPPIST-1e duke përdorur të dhënat e Teleskopit Hapësinor James Webb (JWST).
Studiuesit janë përballur me vështirësi të mëdha, pasi drita e vetë yllit pengon vëzhgimet. Ryan MacDonald, një anëtar i ekipit të studimit, shprehet: “TRAPPIST-1e është konsideruar prej kohësh një nga planetët më të mirë në zonën e banueshme për të kërkuar një atmosferë. Por kur morëm vëzhgimet tona në vitin 2023, kuptuam shpejt se ylli i kuq po ndikonte në të dhënat tona në mënyra që e bënin kërkimin për një atmosferë tepër sfidues.”
Si u bë zbulimi?
Për të studiuar atmosferën e TRAPPIST-1e, ekipi priti deri sa planeti kaloi përpara yllit të tij (i njohur si “tranzit”). Gjatë këtij tranziti, drita e yllit kalon përmes atmosferës së planetit. Kimikatet në atmosferë thithin dritën në gjatësi vale specifike, duke lënë një “gjurmë” unike, si një “shenjë gishtash” kimike. Duke analizuar këto shenja, shkencëtarët mund të përcaktojnë përbërjen e atmosferës.
Të dhënat e reja të Teleskopit Hapësinor James Webb mund të na ndihmojnë ta zbulojmë.” Rëndësia e Teleskopit James Webb (JWST) Teleskopi Hapësinor James Webb (JWST) është një mjet i jashtëzakonshëm për astronomët sepse mund të shohë thellë në hapësirë duke përdorur dritën infra të kuqe.
Kjo veçori i mundëson të depërtojë në retë e pluhurit dhe të studiojë atmosferat e ekzoplanetëve (planetëve jashtë sistemit tonë diellor). Studimi i atmosferave: Duke analizuar se si drita e yllit filtrohet përmes atmosferës së një planeti, shkencëtarët mund të identifikojnë përbërjen e saj kimike.
Ata kërkojnë për biosignatura – molekula si uji (H_2O), dioksidi i karbonit (CO_2), metani (CH_4) dhe oksigjeni (O_2), të cilat mund të jenë tregues të mundshëm të jetës. Pse TRAPPIST-1e është interesant? Sistemi yjor TRAPPIST-1 përbëhet nga një yll i ftohtë dhe i vogël, rreth të cilit orbitojnë shtatë ekzoplanetë të madhësisë së Tokës.
Tre prej këtyre planetëve, përfshirë TRAPPIST-1e, ndodhen në zonën e banueshme një zonë ku temperaturat janë potencialisht të përshtatshme për ekzistencën e ujit të lëngshëm në sipërfaqen e tyre.
/ Korrespodenti