Në një zhvillim historik për industrinë e metaleve, Gjermania ka përdorur për herë të parë plazmën e hidrogjenit për të nxjerrë dhe pastruar nikelin nga xehet e cilësisë së ulët, në një proces të vetëm dhe pa ndotje. Ky inovacion i jashtëzakonshëm mund të ndryshojë rrënjësisht mënyrën si prodhohen metalet dhe të shënojë fillimin e një epoke të re për industrinë e qëndrueshme.
Nikeli dhe sfida globale e ndotjes industriale
Nikeli është një metal me rëndësi të madhe strategjike, veçanërisht për prodhimin e baterive të makinave elektrike, turbinave me erë dhe teknologjive të tjera të energjisë së pastër. Megjithatë, proceset tradicionale për nxjerrjen dhe përpunimin e tij janë të ndërlikuara dhe shumë ndotëse. Deri më tani, industria është mbështetur në metoda që përdorin temperaturë të lartë, acide të forta dhe lëndë djegëse fosile, duke lëshuar deri në 20 ton CO₂ për çdo ton nikel të prodhuar.
Për më tepër, xehet e pastra të nikelit janë duke u pakësuar, dhe prodhuesit po detyrohen të përdorin xehe të varfra që kërkojnë më shumë energji dhe lënë më shumë mbetje toksike. Kjo e bën edhe më urgjente nevojën për metoda të reja dhe më të pastra të përpunimit industrial.
Plazma e hidrogjenit si burim energjie revolucionar
Zgjidhja e propozuar nga shkencëtarët e Institutit Max Planck në Gjermani vjen nga përdorimi i plazmës së hidrogjenit, një gjendje shumë energjike e materies ku atomet e hidrogjenit transformohen në grimca të ngarkuara përmes temperaturave që arrijnë mbi një milion gradë Celsius. Kjo formë energjie ka qenë prej kohësh subjekt kërkimi në fushën e fuzionit bërthamor, por për herë të parë është përdorur me sukses për të përpunuar metalin e nikelit në mënyrë të qëndrueshme.
Në këtë proces, xehet e nikelit futen në një furrë me hark elektrik ku përzierja e gazrave hidrogjen dhe argon krijon një mjedis plazmatik që shpërbën oksidet metalike dhe nxjerr ferronikel – një përzierje hekuri dhe nikeli – të pastruar nga ndotësit si fosfori dhe silici. E veçanta e këtij inovacioni është se nxjerrja dhe pastrimi ndodhin në të njëjtën kohë, duke eliminuar nevojën për faza të mëvonshme të rafinimit.
Prodhim më i pastër, efikasitet më i lartë
Teknologjia e re jo vetëm që shmang përdorimin e kimikateve të rrezikshme dhe lëndëve djegëse fosile, por edhe ul ndjeshëm gjurmën e karbonit, deri në 84% kur përdoret energji e rinovueshme. Produkti përfundimtar është i krahasueshëm me cilësinë e nikelit që del nga proceset tradicionale industriale, me përmbajtje të pastër dhe të gatshëm për përdorim në prodhimin e çelikut.
E gjithë kjo ndodh pa ndotje të drejtpërdrejtë dhe pa mbetje toksike, gjë që e bën këtë metodë një nga më të pastrat dhe më të thjeshtat e njohura deri më sot në metalurgji.
Sfidat dhe potenciali për komercializim
Pavarësisht rezultateve të jashtëzakonshme në laborator, kalimi i kësaj teknologjie në prodhim në shkallë të gjerë përballet me disa sfida. Një prej tyre është ruajtja e kontaktit të qëndrueshëm midis plazmës dhe materialit të përpunuar, për shkak se reaksioni ndodh në një ndërfaqe shumë të ndjeshme. Sfidë tjetër është kostoja e hidrogjenit të gjelbër, i cili është thelbësor për qëndrueshmërinë e procesit, por aktualisht ende më i kushtueshëm se burimet konvencionale.
Megjithatë, studiuesit janë optimistë. Me rënien graduale të çmimeve të energjisë së pastër dhe zhvillimin e teknologjive për prodhimin e hidrogjenit të gjelbër, parashikohet që kjo metodë të bëhet ekonomikisht e përballueshme në të ardhmen e afërt. Një reaktor më i madh tashmë është në ndërtim, me synimin për të provuar këtë teknologji në nivel industrial.
E ardhmja e nikelit dhe energjisë pa karbon
Me parashikimet që kërkesa për nikel do të dyfishohet deri në vitin 2040, veçanërisht për nevojat e baterive dhe teknologjisë së pastër, plazma e hidrogjenit mund të bëhet zgjidhja kyçe për prodhimin e metaleve në një botë që po shkon drejt dekarbonizimit.
Ky zbulim nuk është thjesht një përparim në metalurgji, por edhe një sinjal i qartë për potencialin që ka shkenca dhe teknologjia për të ndryshuar rrënjësisht industrinë dhe mjedisin tonë. Në thelb të këtij transformimi qëndron një përbërës i thjeshtë: hidrogjeni – tashmë jo vetëm si karburant i së ardhmes, por edhe si mjet për të ndërtuar një botë më të pastër. /Inteligjenca n’3D