Nga Fatos Çoçoli
Libri në dy vëllime “Sekretet e gjenive të biznesit” i Prof. Dr. Adrian Civici përfaqëson një prej botimeve më të rëndësishme të viteve të fundit në fushën e ekonomisë, menaxhimit dhe edukimit sipërmarrës në Shqipëri.
Ai sjell një qasje të rrallë: kombinimin e analizës teorike me biografitë konkrete të sipërmarrësve më të mëdhenj të botës moderne, duke i përkthyer eksperiencat e tyre në mësime të thjeshta, të zbatueshme dhe të vlefshme për çdo lexues.
Ky libër jo vetëm informon, por formon, duke shërbyer si udhërrëfyes për studentët, biznesin, politikëbërësit dhe këdo që kërkon të kuptojë mekanizmat e suksesit në ekonominë globale.
Një manual modern i mendimit sipërmarrës
Vlera e parë e librit është se përkthen mendësinë e gjenive të biznesit, nga Steve Jobs te Elon Musk, nga Warren Buffett te Jack Ma, në modele të qarta, të prekshme dhe të sistemuara. Profesor Civici nuk përqendrohet në mitologjinë e tyre, por në procesin e tyre të të menduarit, disiplinën, strategjinë dhe vizionin afatgjatë.
Libri arrin të lidhë botën e miliarderëve të teknologjisë, industrisë dhe shërbimeve me sfidat e tregut shqiptar: mungesa e inovacionit, frika nga rreziku, kultura e ulët menaxheriale dhe dobësia e planeve strategjike. Kjo e bën veprën një mjet të çmuar orientues për sipëmarrsit e ndërmarrjeve tona të vogla e të mesme, për startup-et tona, për profesionistët e sektorëve të ndryshëm dhe për vendimmarrjen ekonomike publike.
Profesori i shquar i ekonomisë sonë dhe publicisti i njohur, për çdo figurë gjeniale të biznesit botëror që analizon, përqendrohet tek psikologjia e suksesit. Civici shpjegon se gjenitë e biznesit dallohen jo vetëm nga inteligjenca apo kapitali, por nga aftësia për të marrë vendime të vështira, nga qëndrueshmëria ndaj dështimit, nga vizioni i qartë për të ardhmen dhe prirja për të parë mundësi, aty ku të tjerët shohin vetëm rrezik.
Libri, i shkruar me një gjuhë të thjeshtë, komunikuese dhe të zhdërvjelltë, e zhvendos me mjeshtëri vëmendjen nga qasja tradicionale “çfarë bënë” drejt qasjes “si menduan”, një risi me vlerë shkencore dhe praktike.
Libër që e sjell biznesin si kulturë, jo vetëm si aktivitet ekonomik
Në një vend si i yni, ku edukimi ekonomik shpesh mbetet teorik, libri plotëson një boshllëk të madh. Ai është i ilustruar me histori reale, i thjeshtëzuar në gjuhë të qartë, i sistemuar në forma që mund të përdoren gjerësisht në leksione, trajnime dhe seminare, si dhe i vlefshëm për sipërmarrësit e rinj, të cilët kërkojnë një “udhëzues fillestar” të besueshëm.
Profesor Civici ka arritur të japë një analizë të thellë dhe të ekuilibruar të këtyre gjenive, duke e mbajtur narrativën larg romantizimit. Ndryshe nga shumë libra motivues perëndimorë he qasje pothuajse biografike, Civici ruan një qasje kritike. Ai studion jo vetëm sukseset e gjenive të biznesit, por edhe gabimet, krizën e tyre, konfliktet me rregullatorët, etikat e diskutueshme, marrëdhënien mes pushtetit ekonomik dhe atij politik.
Ky ekuilibër e bën librin të besueshëm dhe akademikisht tejet të vlefshëm. Me të, Civici ia ka dalë ta konceptojë dhe të na e sjellë me shumë ngjyra aktivitetin e biznesit Konceptimi i biznesit si kulturë, jo vetëm si aktivitet ekonomik i jep veprës atë përmasë të gjashtë shtesë, që e bën unikale.
Libri hedh një mesazh të rëndësishëm: biznesi është sa eksperiencë e jashtëzakonshme e jetuar, aq edhe vlerë shoqërore dhe kulturë. Ai kërkon mentalitet të hapur, inovacion të vazhdueshëm, të mësuarit gjatë gjithë jetës, respekt për kohën, si dhe ndërtim të vlerave, e jo vetëm të pasurisë. Ky dimension i qartë dhe i plotë kulturor është ndoshta kontributi më i madh i librit të Prof. Dr. Adrian Civicit.
Ai do të sjellë një ndikim të drejtpërdrejtë në politikëbërjen dhe edukimin publik ekonomik. Përtej lexuesit individual, libri ofron referenca që shërbejnë si material për politika mbi sipërmarrjen, bazë për reforma në arsimin profesional, literaturë për programet universitare të ekonomisë dhe menaxhimit, si dhe frymëzim për sektorin privat që kërkon modernizim.
Një ftesë për të ndërtuar “gjenitë e biznesit” shqiptarë të së ardhmes
Në një vend me treg të vogël, ekonomi të brishtë dhe emigracion të lartë, Civici nxit një ide të rëndësishme: edhe Shqipëria mund të krijojë gjenitë e saj të biznesit, nëse ndërtohen kultura e inovacionit, tregjet konkurruese, mbështetja institucionale, mendësia e rrezikimit të matur dhe investimi në dije. Libri është një thirrje për të mos pritur vetëm “heronjtë globalë”, por për të kultivuar mendjet kreative shqiptare.
“Sekretet e gjenive të biznesit” është më shumë se një libër për ekonominë. Është një guide për mënyrën e të menduarit, një ftesë për ndryshim kulturor, një manual inspirues dhe një instrument edukativ që i mungonte tregut shqiptar. Kryevlera e tij qëndron tek aftësia e Profesorit të talentuar për të sjellë përvojat globale në realitetin tonës, duke dhënë mësime që mund të shndërrohen në strategji konkrete suksesi. Në një kohë kur Shqipërisë i duhen ide të reja, kultura inovative dhe sipërmarrje e guximshme, libri i Prof. Dr. Civici është një prej burimeve më të vlefshme të mendimit kritik dhe zhvillimor shqiptar në fushën e ekonomisë.
