Bosnja dhe Hercegovina shënoi të premten 30-vjetorin e marrëveshjes së paqes së Dejtonit, e cila ndaloi një konflikt etnik midis serbëve, kroatëve dhe boshnjakëve që vrau rreth 100,000 njerëz pasi Bosnja shpalli pavarësinë nga Jugosllavia.
Që atëherë, ndërsa marrëveshja ka ruajtur paqen, Bosnja dhe Hercegovina mbetet e ndarë përgjatë vijave etnike, dy rajonet e saj mezi mbahen së bashku nga një qeveri ombrellë e dobët.
Marrëveshjet e Dejtonit, të emëruara sipas qytetit në Ohajo ku u ratifikuan, e ndanë Bosnjën në dy rajone autonome, Republikën Serbe të dominuar nga serbët ortodoksë dhe Federatën e ndarë nga kroatët katolikë dhe boshnjakët myslimanë, shkruan A2 CNN. Një presidencë trepalëshe kryeson, por ka pak pushtet aktual.
Marrëveshja ka ruajtur paqen dhe Bosnja tani po shqyrtohet për anëtarësim në BE – një perspektivë e paimagjinueshme në vitet 1990 kur pjesa më e madhe e infrastrukturës së vendit ishte shkatërruar nga lufta.
Ekonomia pa disa fitime të forta pas luftës, të mbështetura nga ndihma që u derdh për rindërtim, dhe rritja vjetore sot është mbi 2%. Megjithatë, zhvillimi është penguar nga korrupsioni dhe vendimmarrja e ngadaltë. Sipas raporteve jozyrtare, të paktën 600,000 njerëz janë larguar nga vendi në 12 vitet e fundit, megjithëse askush nuk ka një shifër të saktë sepse vendi nuk ka përfunduar një regjistrim të popullsisë që nga viti 2013.
“Pra, arritëm paqen, por në aspektin ekonomik, nuk përparuam fare. Kam frikë se për këtë arsye, një numër i madh i të rinjve thjesht vazhdojnë të largohen nga qyteti ynë, duke kërkuar një jetë më të mirë në një vend tjetër, shprehet i Dijana Radeljas banore e Sarajevës. Të tjerë theksojnë se ka paqe dhe siguri por nuk ka para.
Bosnja mbetet e ndarë politikisht. Derisa një gjykatë shtetërore e ndaloi atë nga postet publike në shkurt, Milorad Dodik, ish-kreu i Republikës Serbe, kishte kërkuar prej kohësh të shkëputej nga Bosnja dhe të bashkohej me Serbinë.
Në fshatin kroat Donja Skakava në Bosnjën veriore, shumë njerëz janë larguar. Shumica e kroatëve të Bosnjës kanë qenë në gjendje të marrin pasaporta kroate, duke u lejuar atyre të lëvizin lirisht nëpër BE.
“Shumë të rinj janë larguar, familje të tëra janë larguar nga këto zona, për shkak të situatës ekonomike”, tha banori Anto Maticic, duke qëndruar para rrënojave të shtëpive të shkatërruara në luftë.