Raporti i UNMIK-ut i paraqitur të martën në Këshillin e Sigurimit në OKB mbulon periudhën nga 16 marsi deri më 15 shtator.
Ai u bëri thirrje të gjitha institucioneve kompetente në Beograd dhe në Prishtinë t’i ndjekin penalisht përgjegjësit për sulmin në fshatin Banjskë në veri të Kosovës më 2023.
Në shtator të vitit 2023, një grup i armatosur serbësh sulmoi Policinë e Kosovës, duke vrarë një oficer.
Shumica e të pandehurve në Kosovë janë në arrati, dhe Beogradi, i cili po kryen një hetim paralel, nuk ka ngritur aktakuzë kundër ish-nënkryetarit të Listës Serbe, Millan Radoiçiqit, i cili mori publikisht përgjegjësinë për sulmin, as dy vjet pas sulmit.
Ai përmendi si shembuj pozitivë mbajtjen e zgjedhjeve lokale në Kosovë në një atmosferë të drejtë dhe demokratike, si dhe dy takime midis delegacioneve të Kosovës dhe Serbisë në kuadër të dialogut për normalizimin e marrëdhënieve, të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian.
Dy takime trepalëshe u mbajtën në Bruksel në qershor dhe shtator, me kryenegociatorët e Kosovës dhe Serbisë, Besnik Bislimi dhe Petar Petkoviq, mbi zbatimin e marrëveshjeve të mëparshme, duke përfshirë Marrëveshjen e Ohrit dhe Deklaratën e majit 2023 për Personat e Zhdukur. Asnjëri takim nuk rezultoi në një rezultat zyrtar.
Shin përsëriti shqetësimet e UNMIK-ut dhe partnerëve ndërkombëtarë në lidhje me mbylljen e institucioneve serbe në komunat ku ky komunitet jeton në shumicë.
“Është thelbësore që autoritetet në Prishtinë të përfshijnë sinqerisht të gjitha komunitetet e prekura përpara se të zbatojnë vendime që ndikojnë në jetën e tyre të përditshme, si dhe të kërkojnë alternativa të vlefshme për të shmangur ose zvogëluar efektet negative”, tha Shin.
Ai tha se UNMIKU mirëpret faktin që autoritetet e Kosovës kanë siguruar që qytetarët e komunitetit serb të kenë qasje të lehtë në dokumentet e Republikës së Kosovës.
Shin përsëriti thirrjen e tij që serbët e Kosovës të kthehen në institucionet e Kosovës.
Qeveria e Kosovës e hoqi plotësisht dinarin serb si mjet pagese dhe mbylli shumicën e institucioneve serbe funksionale, siç janë Posta e Serbisë, Banka e Kursimeve Postare, Organet e Përkohshme Komunale, Qendrat për Punë Sociale, ndërmarrjet publike dhe të tjera.
Shin kujtoi se masa të reja që do të hyjnë në fuqi në Kosovë nga 1 nëntori, sipas të cilave automjetet me targa të huaja nuk do të jenë në gjendje të qarkullojnë në bazë të autorizimit dhe se kushdo që nuk ka dokumente të Kosovës do të duhet të aplikojë për leje qëndrimi.
“Kjo mund të shkaktojë sfida administrative dhe të ndikojë në qasje në të drejtat dhe shërbimet thelbësore, duke përfshirë sigurimin shëndetësor, arsimin dhe punësimin. Kjo ka të bëjë me qytetarët e Kosovës me vendbanim të përhershëm nga komunitetet pakicë, të cilët vazhdojnë të kenë probleme në mbledhjen e dokumentacionit të nevojshëm. Ky është momenti për të kërkuar përsëri alternativa ndaj këtyre sfidave”, tha Shin.
Shin shprehu shqetësim në lidhje me arrestimet e njerëzve që shfaqnin “simbole kulturore, kombëtare ose fetare” në Kosovë.
“Duhet të nënvizojmë se duhet të ketë një ekuilibër të kujdesshëm midis mbrojtjes së lirisë së shprehjes dhe parandalimit të promovimit të urrejtjes dhe dhunës”, tha Shin.
UNMIK-u ka paralajmëruar për presionet me të cilat përballen përfaqësuesit e shoqërisë civile dhe gazetarët në Kosovë.
“Shoqata e Gazetarëve të Kosovës ka raportuar sulme ndaj gazetarëve, si dhe kërcënime ndaj pavarësisë së televizionit publik”, tha Shin.
SHBA-ja dhe Britania kërkuan përfundimin e mandatit të UNMIK-ut në Kosovë
Përfaqësuesi i Shteteve të Bashkuara u bëri thirrje Kosovës dhe Serbisë të ulin tensionet, të përmbahen nga masat që do të çonin në përshkallëzim dhe të rikthehen në dialog.
Ai theksoi se nuk ka kërcënime për sigurinë në Kosovë dhe mbështeti mbylljen e misionit.
“Ne i njohim përpjekjet e UNMIK-ut për të zbatuar dialogun dhe reformat ligjore në Kosovë. Kjo është e dobishme, por realiteti është se UNMIK-u është një mision paqeruajtës, pa paqeruajtës, ndërsa 81 për qind e buxhetit të misionit financon pagat e stafit që është i angazhuar në punë që duhet të bëhet nga organizata të tjera. Është koha që këto punë të transferohen nga UNMIK-u te agjencitë që janë më të pajisura për këto detyra”, tha përfaqësuesi i SHBA-së.
Misioni i UNMIK-ut u krijua në vitin 1999 me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit.