Agjencia Evropiane e Hapësirës (ESA) po financon zhvillimin e një aeroplani hapësinor hipersonik, i cili duhet të fluturojë deri në vitin 2031 nëse gjithçka shkon sipas planit.
Po bëhet shumë punë për zhvillimin e aeroplanit si pjesë e programit kërkimor Invictus, i cili drejtohet nga firma konsulente Frazer-Nash.
Invictus do të përdorë teknologjinë e zhvilluar nga kompania angleze Reaction Engines Ltd., qëllimi i së cilës ishte të prodhonte aeroplanin e madh hapësinor Skylon, por u pengua ta bënte këtë nga falimentimi i vitit të kaluar.
Një pjesë kyçe e teknologjisë Invictus është “paraftohësi” i zhvilluar dhe i testuar nga Reaction Engines për Motorin e saj të Raketave Synergetic Air-Breathing (SABRE).
Duke kombinuar aspektet e shtytjes reaktive dhe raketore, SABER është projektuar për të nxjerrë oksigjen nga ajri gjatë fluturimit në nivele më të ulëta të atmosferës së Tokës, duke zvogëluar kështu nevojën për të mbajtur lëndë shtytëse ndërsa rrit efikasitetin.
“Një aeroplan që fluturon me shpejtësi hipersonike, më shumë se pesë herë më të shpejtë se shpejtësia e zërit, përballet me temperatura jashtëzakonisht të larta për shkak të ngrohjes dhe fërkimit të ajrit. Motorët tipikë të avionëve nuk mund të funksionojnë në këto kushte sepse ajri është shumë i nxehtë”, thanë përfaqësuesit e kompanisë Frazer-Nash.
“Paraftohësi” e zgjidh këtë problem, sepse e ftoh ajrin para se të arrijë te motori dhe kështu u mundëson motorëve konvencionalë të aeroplanëve të arrijnë shpejtësi hipersonike, shkruajn space.com, transmeton Periskopi
Invictus nuk është një projekt i madh, me një buxhet prej 7 milionë paundësh, por mund të ketë një ndikim të madh në fluturimet hapësinore evropiane, sipas ESA-s.
Fluturimi hipersonik nuk është vetëm kufiri i ardhshëm i aviacionit, por është porta hyrëse drejt një paradigme të re të lëvizshmërisë, mbrojtjes dhe aksesit në hapësirë.
Me Invictus, Evropa po shfrytëzon mundësinë për të udhëhequr në teknologjitë që do të ripërcaktojnë mënyrën se si lëvizim nëpër planet dhe do të shkojmë përtej tij.
“Duke zotëruar shtytjen e ripërdorshme, ne po hedhim themelet për automjete që ngrihen si aeroplanë dhe arrijnë në orbitë si raketa, duke revolucionarizuar transportin tokësor dhe orbital”, tha Tommaso Ghidini, Drejtor i Divizionit Mekanik në ESA.
Plani kërkon që një konsorcium i udhëhequr nga Frazer-Nash, i cili përfshin Spirit AeroSystems, Universitetin Cranfield dhe partnerë të tjerë, të ofrojë një koncept dhe elementë paraprakë të projektimit të një sistemi të plotë fluturimi brenda 12 muajve.
Do të jetë funksional nga fillimi i vitit 2031 dhe mund të ketë një sërë qëllimesh dhe aplikimesh, nga rritja ekonomike deri te siguria kombëtare.
Ndryshe, Invictus nuk është i vetmi aeroplan hapësinor evropian në zhvillim.
Qeveria franceze dhe Dassault Aviation kanë njoftuar plane për aeroplanin VORTEX.
Qeveria amerikane përdor aeroplanin hapësinor orbital robotik X-37B, ndërsa Kina ka një mjet të ngjashëm të quajtur Shenlong.
Virgin Galactic gjithashtu përdor aeroplanin hapësinor suborbital për turizëm dhe kërkim.