Presidenti egjiptian Abdel Fattah al-Sisi tha se vendi i tij po zhvillon një plan për të rindërtuar Gazën pa i detyruar palestinezët të largohen nga rripi, në kundërshtim me propozimin e Presidentit Donald Trump për të shpopulluar territorin në mënyrë që Shtetet e Bashkuara të mund ta marrin atë.
Gazeta shtetërore egjiptiane Al-Ahram tha se propozimi kërkon krijimin e “zonave të sigurta” brenda Gazës ku palestinezët mund të jetojnë fillimisht ndërsa firmat egjiptiane dhe ndërkombëtare të ndërtimit heqin dhe rehabilitojnë infrastrukturën e brezit.
Zyrtarët egjiptianë e kanë diskutuar planin me diplomatët evropianë, si dhe me Arabinë Saudite, Katarin dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, sipas dy zyrtarëve egjiptianë dhe diplomatëve arabë dhe perëndimorë. Ata thuhet se po diskutojnë gjithashtu mënyrat për të financuar rindërtimin, duke përfshirë një konferencë ndërkombëtare mbi rindërtimin e Gazës.
Zyrtarët dhe diplomatët folën në kushte anonimiteti sepse propozimi është ende duke u negociuar.
Propozimi vjen pas një zhurme ndërkombëtare lidhur me thirrjen e Trump për largimin e popullsisë së Gazës prej rreth 2 milionë palestinezë. Trump tha se Shtetet e Bashkuara do të marrin përsipër Rripin e Gazës dhe do ta rindërtojnë atë në një “rivierë të Lindjes së Mesme”, megjithëse palestinezët nuk do të lejohen të kthehen.
Palestinezët kanë thënë gjerësisht se nuk do të largohen nga atdheu i tyre, ndërsa Egjipti, Jordania – të mbështetur nga Arabia Saudite – kanë refuzuar thirrjet e Trump që ata të pranojnë popullsinë e Gazës. Grupet e të drejtave kanë thënë gjerësisht se plani përbën spastrim etnik, një krim i mundshëm lufte. Vendet evropiane gjithashtu e kanë denoncuar në masë të madhe planin e Trump. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu e ka vlerësuar këtë ide dhe thotë se Izraeli po përgatitet ta zbatojë atë.
Sekretari amerikan i Shtetit Marco Rubio, i cili ishte në Arabinë Saudite të hënën në një turne në rajon, ka thënë se Shtetet e Bashkuara ishin gati të dëgjonin propozime alternative. “Nëse vendet arabe kanë një plan më të mirë, atëherë kjo është e mrekullueshme,” tha Rubio të enjten në programin radiofonik amerikan “Clay and Buck Show”.
Planet e rindërtimit varen nga faza e dytë e armëpushimit
Gazeta egjiptiane Al-Ahram tha se propozimi është krijuar për të “përgënjeshtruar logjikën e presidentit amerikan Trump” dhe për të kundërshtuar “çdo vizion apo plan tjetër që synon të ndryshojë strukturën gjeografike dhe demografike të Rripit të Gazës”.
Gaza po i afrohet një momenti kritik me fazën e parë të armëpushimit që do të përfundojë në fillim të marsit. Izraeli dhe Hamasi duhet ende të negociojnë një fazë të dytë që synon të sjellë lirimin e të gjithë pengjeve të mbetura të mbajtura nga militantët, një tërheqje të plotë izraelite nga Gaza dhe një ndalim afatgjatë të luftës.
Çdo plan rindërtimi do të jetë i pamundur të zbatohet pa një marrëveshje në fazën e dytë, duke përfshirë një marrëveshje se kush do të qeverisë Gazën në afat të gjatë. Izraeli kërkon eliminimin e Hamasit si forcë politike ose ushtarake në territor dhe donatorët ndërkombëtarë nuk kanë gjasa të kontribuojnë në ndonjë rindërtim nëse Hamasi është në krye.
Në qendër të propozimit të Egjiptit është krijimi i një administrate palestineze që nuk është në linjë as me Hamasin dhe as me Autoritetin Palestinez për të drejtuar brezin dhe për të mbikëqyrur përpjekjet e rindërtimit, sipas dy zyrtarëve egjiptianë të përfshirë në përpjekje.
Ai gjithashtu bën thirrje për një forcë policore palestineze të përbërë kryesisht nga ish-policë të Autoritetit Palestinez që mbetën në Gaza pasi Hamasi mori kontrollin e enklavës në vitin 2007, me përforcime nga forcat e trajnuara nga Egjipti dhe Perëndimi.
I pyetur për mundësinë e vendosjes së një force arabe në Gaza, një zyrtar egjiptian dhe diplomati arab thanë se vendet arabe do të pajtoheshin vetëm nëse do të kishte një “rrugë të qartë” për krijimin e një shteti të pavarur palestinez. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu ka refuzuar çdo shtet palestinez, si dhe çdo rol të Hamasit ose Autoritetit Palestinez të mbështetur nga Perëndimi në qeverisjen e Gazës, megjithëse ai nuk ka paraqitur ndonjë alternativë të qartë.
Hamasi ka thënë se është i gatshëm të heqë dorë nga pushteti në Gaza. Zëdhënësi i Hamasit, Abdul Latif al-Qanou tha se grupi ka pranuar ose një qeveri uniteti palestineze pa pjesëmarrjen e Hamasit ose një komitet teknokratësh për të drejtuar territorin. Autoriteti Palestinez, i cili qeveris xhepat e Bregut Perëndimor, deri më tani ka kundërshtuar çdo plan për Gazën që e përjashton atë.
“Zona të sigurta” të përcaktuara
Diplomati perëndimor tha se Franca dhe Gjermania kanë mbështetur idenë që vendet arabe të zhvillojnë një kundërpropozim ndaj planit të Trump dhe se presidenti egjiptian Abdel Fattah el-Sissi diskutoi përpjekjet e qeverisë së tij me presidentin francez në një telefonatë në fillim të këtij muaji.
Ministri i Jashtëm egjiptian, Badr Abdelatty gjithashtu informoi ministrin e jashtëm gjerman dhe zyrtarë të tjerë të BE-së në margjinat e konferencës së sigurisë së Mynihut të javës së kaluar, tha një nga zyrtarët egjiptianë.
Zyrtarët nga Egjipti, Arabia Saudite, Katari, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Jordania do të diskutojnë propozimin e Egjiptit në një mbledhje në Riad këtë javë, përpara se ta prezantojnë atë në samitin arab më vonë këtë muaj, sipas dy zyrtarëve egjiptianë dhe diplomatit arab.
Plani i Egjiptit kërkon një proces rindërtimi me tre faza që do të zgjasë deri në pesë vjet pa largimin e palestinezëve nga Gaza, thanë zyrtarët egjiptianë.
Ai përcakton tre “zona të sigurta” brenda Gazës për të zhvendosur palestinezët gjatë një “periudhe të hershme rimëkëmbjeje” fillestare gjashtëmujore. Zonat do të pajisen me shtëpi të lëvizshme dhe strehimore, me ndihma humanitare që do të rrjedhin.
Më shumë se dy duzina firma egjiptiane dhe ndërkombëtare do të marrin pjesë në heqjen e rrënojave dhe rindërtimin e infrastrukturës së brezit. Rindërtimi do të sigurojë dhjetëra mijëra vende pune për popullsinë e Gazës, thanë zyrtarët.