Sipas të dhënave të World Economic Forum, nxehtësia ekstreme po shkakton rreth 489 mijë vdekje çdo vit në mbarë botën, duke u renditur si rreziku klimatik më vdekjeprurës i kohës sonë, transmeton Inteligjenca n’3D.
Ky numër e tejkalon ndjeshëm totalin e fataliteteve nga përmbytjet, uraganet, stuhitë apo zjarret. Arsyeja pse quhet “vrasësi i heshtur” lidhet me faktin se pasojat e saj nuk janë gjithmonë të dukshme dhe shpesh nuk regjistrohen si të lidhura drejtpërdrejt me temperaturat e larta.
Në shumë raste, vala e të nxehtit përkeqëson gjendjen e personave me sëmundje të zemrës, mushkërive ose probleme të tjera shëndetësore, duke çuar në vdekje që nuk lidhen menjëherë me fenomenin klimatik.
Për ekspertët, ky është një tregues se përballja me nxehtësinë ekstreme duhet të jetë prioritet global, në të njëjtin nivel me sfidat e tjera të krizës klimatike.
Temperaturat rekord dhe ritmet e përshpejtuara të ngrohjes globale
Të dhënat tregojnë se temperatura mesatare globale ka arritur tashmë rreth 1.55°C mbi nivelet para-industriale.
Sipas World Economic Forum, ngrohja po ndodh me një ritëm prej 0.26°C për dekadë, shifër që e vendos planetin në një trajektore alarmante.
Ky trend rrit ndjeshëm probabilitetin e valëve të të nxehtit më të gjata, më intensive dhe më të shpeshta.
Rreziku nuk është vetëm për vendet me klimë të nxehtë, por edhe për ato që historikisht nuk kanë përjetuar temperatura ekstreme, duke i lënë komunitetet të papërgatitura për t’i përballuar.
Ndryshimet e papritura klimatike, të kombinuara me urbanizimin e shpejtë dhe mungesën e hapësirave të gjelbra, e shtojnë efektin e “ishullit të nxehtësisë” në qytete, ku temperaturat mund të jenë disa gradë më të larta se në zonat rurale.
Ky përshpejtim i ngrohjes është një paralajmërim se koha për të vepruar po ngushtohet.
Si vepron “vrasësi i heshtur”?
Një nga sfidat më të mëdha për monitorimin e ndikimit të nxehtësisë ekstreme është fakti që ajo rrallë shënohet si shkaku kryesor i vdekjes. Në vend të kësaj, shumë fatalitete ndodhin për shkak të komplikimeve të sëmundjeve ekzistuese që përkeqësohen nga temperaturat e larta.
Për shembull, pacientët me sëmundje të zemrës mund të pësojnë sulme kardiake për shkak të stresit termik, ndërsa ata me probleme të frymëmarrjes mund të përballen me vështirësi të rënda respiratore.
Shumë njerëz të moshuar ose persona me aftësi të kufizuara janë veçanërisht të ndjeshëm, pasi trupat e tyre nuk e rregullojnë temperaturën në mënyrë efektive.
Nxehtësia ekstreme ndikon gjithashtu në cilësinë e gjumit, nivelet e stresit dhe shëndetin mendor.
E gjitha kjo ndodh shpesh pa një lidhje të drejtpërdrejtë statistikore në regjistrat shëndetësorë, duke e bërë këtë fenomen edhe më të rrezikshëm.
Pasojat shoqërore dhe ekonomike
Përtej ndikimit në shëndetin publik, nxehtësia ekstreme ka pasoja të rënda ekonomike dhe shoqërore.
Në sektorin e punës, temperaturat e larta ulin produktivitetin, veçanërisht në aktivitetet që zhvillohen në ambiente të hapura si ndërtimi dhe bujqësia.
Humbjet ekonomike lidhen edhe me dëmtimin e infrastrukturës – asfaltet zbuten, hekurat e shinat e trenave deformohen dhe rrjetet e energjisë pësojnë mbingarkesa për shkak të përdorimit masiv të pajisjeve ftohëse.
Bujqësia përballet me tkurrjen e rendimenteve dhe rritjen e humbjeve për shkak të thatësirave dhe stresit të të nxehtit tek bimët e kafshët. Nga ana sociale, valët e të nxehtit prekin më fort komunitetet e varfra, të cilat kanë më pak akses në sisteme ftohjeje ose hapësira të sigurta. Këto efekte bashkohen për të krijuar një rrezik të ndërlikuar që prek çdo aspekt të jetës.
Ekspertët e World Economic Forum theksojnë se frenimi i rreziqeve nga nxehtësia ekstreme kërkon një qasje të dyfishtë: reduktimin e emetimeve të gazeve serrë dhe përshtatjen e infrastrukturës dhe komuniteteve për të përballuar temperaturat e larta.
Masat e përshtatjes përfshijnë krijimin e hapësirave publike me hije dhe ajrosje natyrore, shtimin e sipërfaqeve të gjelbra në qytete, vendosjen e sistemeve të paralajmërimit të hershëm dhe edukimin e publikut për kujdesin gjatë valëve të të nxehtit.
Reduktimi i emetimeve është po aq i domosdoshëm për të frenuar ngrohjen globale në dekadat e ardhshme. Politikat afatgjata duhet të ndërthuren me veprime të menjëhershme, pasi çdo gradë shtesë në temperaturën globale do të rrisë ndjeshëm rreziqet për jetën dhe shëndetin e njeriut. /Inteligjenca n’3D