Shkencëtarët po bëjnë përparime të mëdha drejt kultivimit të bimëve në regolitë (pluhurin hënor) për bazat e ardhshme në Hënë. Zbulimet kryesore tregojnë se një ekip studiuesish në Universitetin Kent (MB) ka demonstruar se bimët e çajit mund të mbijnë dhe zhvillohen mirë në tokën imituese hënore, ndërsa në imituesin e tokës marsiane nuk patën sukses, duke sugjeruar se disa specie bujqësore mund të adaptohen në substratet hënore në kushte të kontrolluara.
Një metodë tjetër novatore përfshin përdorimin e diatomeve (algave mikroskopike) për të “aktivizuar” tokën hënore, duke ndihmuar në lirimin e lëndëve ushqyese si silicë, fosfor dhe kalcium nga mineralet hënorë; eksperimentet treguan se toka e modifikuar me diatome përmirëson zhvillimin e rrënjëve dhe rrit shanset për rritjen e orizit.
Për më tepër, një studim i vitit 2025 propozon që krimbat e tokës mund të jenë “komplementarë” në përmirësimin e karakteristikave të tokës simuluese hënore, duke reduktuar ngjeshjen, përmirësuar strukturën dhe balancuar kripërat.
Projekti i quajtur “Regolith Roots” synon të krijojë një sistem bujqësor të qëndrueshëm që përdor alga ditën dhe mikela (mycelium) natën për të prodhuar oksigjen, ushqim dhe bioplastika, duke pastruar metalet e rënda nga regolithi duke përdorur ujë të ricikluar nga mbeturinat njerëzore.
Së fundi, shkencëtarët po zhvillojnë variante bimësh të specializuara si varianti gjenetik i domates ‘Inkspot’, i cili ruajti një normë të lartë mbirjeje (85%) në regolitën simuluese dhe zhvilloi rrënjë më komplekse për të përballuar stresin, duke treguar potencialin e modifikimeve gjenetike për bujqësinë hënore. Të gjitha këto studime hapin rrugën drejt përdorimit të materialeve hënore për bujqësi të qëndrueshme./Korrespodenti