Shkencëtarët australianë në Universitetin Monash kanë zhvilluar sistemin revolucionar “Gennaris Bionic Vision”, një teknologji që synon të rikthejë shikimin duke dërguar sinjale vizuale drejtpërdrejt në tru dhe duke anashkaluar nervin optik të dëmtuar, duke hapur kështu një kapitull të ri në kërkimet për trajtimin e verbërisë.
Projekti, i njohur si Monash Vision Group, përbëhet nga një kamerë miniaturë e vendosur në një pajisje të veshur nga përdoruesi, një përpunues i avancuar imazhi dhe implante të vogla që vendosen në korteksin vizual të trurit. Përmes këtyre implanteve, të cilat përmbajnë qindra elektroda mikroskopike, sinjalet elektrike transmetohen pa tela (wireless) në tru për të gjeneruar “phosphenes” – pika drite që bashkohen për të formuar perceptime të thjeshta vizuale, duke mundësuar orientim dhe njohje të objekteve bazike në hapësirë.
Studiuesit e Monash theksojnë se sistemi nuk ofron shikim natyral apo të plotë, por një perceptim të kufizuar që mund të ndihmojë njerëzit e verbër të lëvizin në mënyrë më të sigurt dhe të pavarur. Prototipi është testuar me sukses në fazat para-klinike, duke përfshirë eksperimente në kafshë, dhe është në përgatitje për provat e para tek njerëzit.
Aktualisht, Gennaris konsiderohet një nga projektet më të avancuara të vizionit bionik në botë. Ndryshe nga sistemet retinale, si Argus II, të cilat varen nga funksionimi i retinës dhe nervit optik, Gennaris stimulon drejtpërdrejt trurin, duke qenë potencialisht efektiv edhe në raste ku nervi optik është i dëmtuar rëndë. Pajisja përfshin deri në 11 implante cerebrale, secila me qark të mbyllur hermetik për qëndrueshmëri afatgjatë, dhe mund të arrijë deri në 473 elektroda aktive për transmetim sinjalesh.
Megjithëse mediat shpesh e kanë quajtur “syrin e parë bionik në botë”, vetë studiuesit pranojnë se teknologjia është ende në zhvillim dhe kërkon prova të mëtejshme klinike përpara se të bëhet realitet për pacientët. Sfida të mëdha mbeten në saktësinë e perceptimit, adaptimin e trurit ndaj stimujve artificialë, si dhe në aspektet kirurgjikale e etike të implantimit në tru.
Sipas profesor Jeffrey Rosenfeld, anëtar themelues i projektit, qëllimi është të krijohet një sistem që ofron orientim vizual bazik, i mjaftueshëm për të përmirësuar cilësinë e jetës së njerëzve që kanë humbur shikimin.
Universiteti Monash dhe partnerët industrialë po punojnë për të përfunduar fazën e testimit të sigurisë dhe për të filluar studimet njerëzore në vitet e ardhshme, duke e vendosur Australinë në pararojë të zhvillimeve neuroteknologjike globale. Deri atëherë, Gennaris mbetet një premtim i fuqishëm i shkencës që po përpiqet të rikthejë dritën atje ku errësira ka qenë e përhershme./Korrespodenti