Rusia po vazhdon të fitojë miliardat nga eksporti i karburanteve fosile në Perëndim, tregojnë të dhënat, duke ndihmuar të financojë luftën në Ukrainë që tani është në vitin e katërt.
Që prej fillimit të pushtimit në shkurt të vitit 2022, Rusia ka fituar trefish më shumë para duke eksportuar hidrokarbone sesa që ka marrë Ukraina ndihma nga aleatët e saj.
Të dhënat e analizuara tregojnë se si aleatët perëndimor të Ukrainës kanë paguar Rusinë më shumë për hidrokarbonet e saj sesa që i kanë dhenë ndihma Ukrainës.
Aktivistët thonë se qeveritë në Europë dhe në Amerikën Veriore duhet të bëjnë më shumë për të ndalur naftën dhe gazin rus nga financimi i luftës në Ukrainë.
Të ardhurat e fituara nga shitja e naftës dhe gazit janë thelbësore për të mbajtur në punë makinerinë e luftës së Rusisë.
Nafta dhe gazi përbëjnë pothuajse një të tretën e të ardhurave shtetërore të Rusisë dhe më shumë se 60% të eksporteve të saj.
Pas pushtimit të shkurtit 2022, aleatët e Ukrainës vendosën sanksione ndaj hidrokarbureve ruse. SHBA-të dhe Mbretëria e Bashkuar ndaluan naftën dhe gazin rus, ndërsa BE-ja ndaloi importet e naftës bruto ruse të transportuara nga deti, por jo gazin.
Pavarësisht kësaj, deri më 29 maj, Rusia kishte fituar më shumë se 883 miliardë euro (973 miliardë dollarë; 740 miliardë funte) të ardhura nga eksportet e karburanteve fosile që nga fillimi i pushtimit në shkallë të plotë, duke përfshirë 228 miliardë euro nga vendet që vendosën sanksione, sipas Qendrës për Kërkime mbi Energjinë dhe Ajrin e Pastër (CREA).
Pjesa më e madhe e kësaj shume, 209 miliardë euro, erdhi nga shtetet anëtare të BE-së.
Shtetet e BE-së vazhduan të importonin gaz përmes tubacioneve direkt nga Rusia derisa Ukraina ndërpreu tranzitin në janar 2025, dhe nafta bruto ruse ende transportohet me tubacione në Hungari dhe Sllovaki. Gazi rus vazhdon të transportohet në Evropë në sasi gjithnjë e në rritje nëpërmjet Turqisë: Të dhënat e CREA-s tregojnë se vëllimi i tij është rritur me 26.77% në janar dhe shkurt 2025 gjatë së njëjtës periudhë në vitin 2024.
Hungaria dhe Sllovakia gjithashtu po marrin ende gaz rus nëpërmjet tubacioneve nëpërmjet Turqisë.
Pavarësisht përpjekjeve të Perëndimit, në vitin 2024 të ardhurat ruse nga lëndët djegëse fosile ranë vetëm me 5% krahasuar me vitin 2023, së bashku me një rënie të ngjashme prej 6% në vëllimet e eksporteve, sipas CREA-s. Vitin e kaluar pati gjithashtu një rritje prej 6% të të ardhurave ruse nga eksportet e naftës bruto dhe një rritje prej 9% nga viti në vit të të ardhurave nga gazi nëpërmjet tubacioneve.
Vlerësimet ruse thonë se eksportet e gazit në Evropë u rritën deri në 20% në vitin 2024, me eksportet e gazit natyror të lëngshëm (LNG) që arritën nivele rekord. Aktualisht, gjysma e eksporteve të LNG-së të Rusisë shkojnë në BE, thotë CREA. Shefja e politikës së jashtme të BE-së, Kaja Kallas, thotë se aleanca nuk ka vendosur “sanksionet më të forta” ndaj naftës dhe gazit rus sepse disa shtete anëtare kanë frikë nga një përshkallëzim i konfliktit dhe sepse blerja e tyre është “më e lirë në afat të shkurtër”.
Importet e LNG-së nuk janë përfshirë në paketën e fundit, të 17-të të sanksioneve ndaj Rusisë, të miratuara nga BE-ja, por ajo ka miratuar një plan veprimi drejt përfundimit të të gjitha importeve të gazit rus deri në fund të vitit 2027.
Të dhënat tregojnë se paratë e fituara nga Rusia nga shitja e lëndëve djegëse fosile kanë tejkaluar vazhdimisht sasinë e ndihmës që Ukraina merr nga aleatët e saj.
Etja për karburant mund të pengojë përpjekjet e Perëndimit për të kufizuar aftësinë e Rusisë për të financuar luftën e saj.
Mai Rosner, një aktiviste e lartë nga grupi i presionit Global Witness, thotë se shumë politikëbërës perëndimorë kanë frikë se ulja e importeve të lëndëve djegëse ruse do të çojë në çmime më të larta të energjisë.
“Nuk ka dëshirë të vërtetë në shumë qeveri për të kufizuar në të vërtetë aftësinë e Rusisë për të prodhuar dhe shitur naftë. Ka shumë frikë se çfarë do të nënkuptonte kjo për tregjet globale të energjisë. Ekziston një vijë ndarëse ku tregjet e energjisë do të minoheshin ose do të çrregulloheshin shumë”, i tha ajo BBC-së.