Në fund të gushtit, zyrtarë të Pentagonit zhvilluan një takim me diplomatë evropianë, ku përcollën një mesazh të prerë: Shtetet e Bashkuara planifikonin të shkurtonin një pjesë të ndihmës së sigurisë për Letoninë, Lituaninë dhe Estoninë – tre vende anëtare të NATO-s që kufizohen me Rusinë. Sipas një burimi të njohur me diskutimet, zyrtari amerikan David Baker theksoi se Evropa duhet të reduktojë varësinë nga SHBA, pasi administrata e Presidentit Donald Trump synon të përqendrojë vëmendjen e saj në çështje të tjera prioritare, përfshirë mbrojtjen e territorit amerikan.
Hiiumaa, pika e padukshme strategjike
Në këtë kuadër, ishulli estonez Hiiumaa po fiton gjithnjë e më shumë rëndësi për strategët e NATO-s. I pozicionuar mes Gjirit të Rigës dhe hyrjes në Gjirin e Finlandës, ai shihet si një “hendek detar” i ngjashëm me Hendekun e Suwalkit – korridori tokësor i ngushtë mes Bjellorusisë dhe Kaliningradit që konsiderohet pika më e dobët e aleancës.
Në rast konflikti, një zbarkim i shpejtë rus në Hiiumaa do t’i jepte Moskës mundësinë të vendoste radarë dhe sisteme mbrojtjeje ajrore, duke kontrolluar hyrje-daljet detare dhe duke bllokuar lidhjet e shteteve baltike me pjesën tjetër të NATO-s.
Ekspertët paralajmërojnë se pushtimi i Hiiumaa-s do t’i jepte Rusisë avantazh të menjëhershëm, pasi aktualisht sistemet e saj mbrojtëse në Kaliningrad e në Distriktin Ushtarak Perëndimor nuk mbulojnë plotësisht Detin Baltik.
Rritja e tensioneve
Këto shqetësime janë shtuar nga shkeljet e përsëritura të hapësirës ajrore estoneze. Vetëm këtë vit, avionë luftarakë rusë kanë hyrë katër herë ilegalisht në qiellin e vendit, ndërsa javën e kaluar tre MIG-31 fluturuan për 12 minuta pranë ishullit Vaindloo. Estonia, Letonia dhe Lituania nuk disponojnë avionë luftarakë dhe siguria e hapësirës ajrore mbrohet në rotacion nga aleatët e NATO-s.
Ishulli dhe popullsia
Hiiumaa është i mbuluar kryesisht me pyje me pisha dhe bredha, me disa zona kënetore që e bëjnë terrenin të vështirë për manovra ushtarake. Kryeqyteti i vogël Kärdla, me rreth 3,000 banorë, mbështetet ekonomikisht në industrinë e drurit dhe peshkimin. Në ishull ndodhet edhe një bazë e Forcave Mbrojtëse të Estonisë, e komanduar nga majori Tamel Kapper, e cila luan një rol kyç në mbikëqyrjen e kësaj zone me rëndësi strategjike.