Një zbulim arkeologjik në veriperëndim të Kenias ka tronditur botën shkencore, duke sugjeruar se njerëzit e parë në Tokë ishin shumë më të zgjuar dhe shpikës sesa besohej më parë.
Studiuesit kanë zbuluar se paraardhësit e njerëzve që jetonin 2.75 milionë vjet më parë në një vend arkeologjik të quajtur Namorotukunan kanë përdorur mjete prej guri në mënyrë të vazhdueshme për 300 mijë vite rresht, një dëshmi që ndryshon rrënjësisht mënyrën si e kuptojmë evolucionin njerëzor, raporton BBC.
Deri më tani, shkencëtarët mendonin se përdorimi i mjeteve ishte i rastësishëm dhe i përkohshëm, një ide që ky studim e përmbys plotësisht.
“Ne mendonim se përdorimi i mjeteve ishte si një shkëndijë që u shua shpejt. Por kur sheh një vazhdimësi prej 300 mijë vjetësh, kupton se kjo është diçka e qëndrueshme dhe e trashëguar”, tha profesori David Braun, nga Universiteti George Washington në SHBA, i cili drejtoi kërkimin.
Ekipi ndërkombëtar i arkeologëve, pas dhjetë vitesh kërkimesh, gjeti mbi 1,300 fragmente guri të mprehtë, çekiçë guri dhe bërthama, të gjitha të përpunuara me kujdes përmes një teknike të njohur si Oldowan, metoda e parë e njohur e prodhimit të mjeteve prej guri. Sipas Dr. Dan Palcu Rolier, gjeoshkencëtar nga Universiteti i São Paulos, këta njerëz të hershëm ishin “shumë më të sofistikuar se ç’mund të mendojmë”.
“Këta individë ishin gjeologë të shkëlqyer. E dinin saktësisht cilat gurë duhej të zgjidhnin dhe si t’i përpunonin. Disa prej mjeteve janë aq të mprehta sa mund të na presin gishtat edhe sot”, tha ai për BBC.
Teknologjia kundër evolucionit biologjik
Zbulimet tregojnë se përdorimi i mjeteve i ndihmoi këta njerëz të mbijetonin në një mjedis që ndryshonte me shpejtësi. Rajoni i Turkana-s, ku ndodhet siti, kaloi nga kënete të gjelbërta në savana të thata dhe gjysmëshkretëtira, sipas Rahab N. Kinyanjui, shkencëtare në Muzeun Kombëtar të Kenias.
Ndryshe nga kafshët që duhej të përshtateshin përmes evolucionit biologjik ose të migronin, këta banorë të hershëm përdorën teknologjinë si mjet mbijetese.
“Ata nuk ndryshuan trupat e tyre për t’u përshtatur, por mënyrën se si gjenin ushqim”, shpjegon Dr. Rolier.
Në shtresat e ndryshme të gërmimeve janë gjetur kocka kafshësh të thyera dhe të prera, që tregojnë përdorimin e mjeteve për të ndarë mishin nga kockat dhe për të gërmuar bimë. Kjo aftësi i lejoi ata të mbeteshin në të njëjtin vend për qindra mijëra vjet, pavarësisht ndryshimeve klimatike ekstreme.
Sfida ndaj teorive të vjetra të evolucionit
Zbulimi i Namorotukunanit sfidon bindjet e deritanishme të komunitetit shkencor, që e lidhnin përdorimin e vazhdueshëm të mjeteve me rritjen e trurit njerëzor rreth 2.4–2.2 milionë vjet më parë.
Por sipas Prof. Braun, mjetet ishin tashmë në përdorim shumë kohë përpara se truri i njeriut të zmadhohej.
“Kemi nënvlerësuar jashtëzakonisht shumë këta njerëz të hershëm”, tha ai.
“Aftësia për të përdorur teknologjinë për t’u përshtatur me ndryshimet e mjedisit mund të gjurmohet shumë më herët sesa kemi menduar, ndoshta deri 2.75 milionë vjet më parë, dhe ndoshta edhe më herët.”
Ky zbulim nuk është thjesht një detaj arkeologjik, është një rishkrim i historisë së njerëzimit.
Ai tregon se rrënjët e kreativitetit dhe inovacionit, cilësi që sot e përcaktojnë qenien njerëzore, janë shumë më të thella në kohë sesa mund ta imagjinojmë. Në vend që të ishin thjesht mbijetues të natyrës, njerëzit e parë ishin shpikës që filluan të kontrollonin botën përreth tyre.