Që udhëtimi në hapësirë është i rrezikshëm, këtë e kemi ditur! Por tani, shkenca po na zbulon se qëndrimi për javë të tëra jashtë atmosferës tokësore mund të bëjë diçka edhe më shqetësuese, mund të përshpejtojë plakjen biologjike të trupit të njeriut.
Një studim i fundit, i mbështetur nga NASA dhe i publikuar në revistën shkencore Cell Stem Cell, ka zbuluar se qelizat e gjakut në hapësirë filluan të humbnin aftësinë për të krijuar qeliza të reja të shëndetshme. Kjo është një shenjë e qartë e plakjes së përshpejtuar.
“Hapësira është testi përfundimtar i stresit për trupin e njeriut”, tha Dr. Catriona Jamieson, drejtore e Institutit të Qelizave Staminale në Universitetin e Kalifornisë, San Diego.
Nën drejtimin e saj, ekipi përdori teknologji të avancuar me Inteligjencë Artificiale (AI) për të monitoruar në kohë reale qelizat burimore hematopoietike, qeliza që prodhojnë qelizat e gjakut dhe që janë jetike për sistemin tonë imunitar.
Kur këto qeliza qëndruan në hapësirë për 32 deri në 45 ditë, u vu re një fenomen shqetësues: telomeret (shtojcat në fund të ADN-së që lidhen me jetëgjatësinë e qelizave) u shkurtojnë, ADN-ja pësoi dëmtime dhe qelizat humbën funksionin e tyre normal.
Megjithatë, ka edhe një lajm pozitiv. Kur qelizat u kthyen në Tokë dhe u vendosën në kushte më të favorshme, disa nga dëmtimet filluan të zbeheshin një tregues që efektet e hapësirës nuk janë domosdoshmërisht të pakthyeshme.
Ky studim është një thirrje e qartë për kujdes, nëse njerëzimi synon misione të gjata në Mars apo më tej, duhet të mendojë seriozisht për mbrojtjen e shëndetit të astronautëve në mikrogravitet dhe nën ekspozimin e rrezatimit kozmik.