Një projekt unik po zhvillohet në Finlandë, ku një tunel i thellë nën tokë, i cili do të depozitojë mbetje bërthamore, do të qëndrojë i mbyllur për 100,000 vitet e ardhshme.
Ky tunel, i njohur si Onkalo, ndodhet 450 metra nën tokë dhe është krijuar për të ruajtur mbetje bërthamore të shpenzuara, duke siguruar që ato të jenë të izoluara nga mjedisi dhe njerëzit për një periudhë jashtëzakonisht të gjatë.
Projekti është një iniciativë e organizatës finlandeze Posiva, që merret me menaxhimin e mbetjeve bërthamore. Mbetjet bërthamore do të depozitohen në enë hermetike, të cilat do të transportohen me një ashensor nën tokë dhe më pas do të dërgohen në gropa vertikale, ku do të qëndrojnë të izoluar përgjithmonë. Tuneli është 4.5 kilometra i gjatë dhe i ndodhur pranë centralit bërthamor të Olkiluoto në jugperëndim të Finlandës.
Ky projekt ka tërhequr vëmendjen ndërkombëtare, duke u vlerësuar si një model për menaxhimin e qëndrueshëm të mbetjeve bërthamore. Disa ekspertë dhe shtete kanë pohuar se Finlanda ka ofruar një zgjidhje të qëndrueshme për ruajtjen e këtyre mbetjeve që mund të jenë të rrezikshme për mjedisin dhe shëndetin e njeriut.
Kur tuneli të mbyllet në vitin 2025, do të jetë i papërshkueshëm për njerëzit për 100,000 vitet e ardhshme, një periudhë që kalon ndjeshëm periudhën e ekzistencës së njerëzve në Tokë. Ky projekt është një hap i rëndësishëm për mbrojtjen e mjedisit dhe do të shërbejë si një model për shtetet e tjera që kërkojnë mënyra të sigurta dhe afatgjata për depozitimin e mbetjeve të rrezikshme bërthamore./TAR